AB yeniden ‘kendini var etme’ arayışında; ya biz…(5)

Yazı dizimizin son bölümüne geldik…Eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı ve eski İtalya Başbakanı Mario Draghi “AB Rekabetçiliğinin Geleceği” raporundaki önerilerin hızla uygulanmasını sağlamak amacıyla geçtiğimiz hafta Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda milletvekilleriyle paylaştı. Draghi; AB’nin önündeki en öncelikli üç konunun ABD ve Çin ile AB arasındaki inovasyon farkının kapatılması, karbonsuzlaştırma hedefinin AB’nin rekabet gücü artışıyla ilişkilendirilmesini sağlayacak planın geliştirilmesi, Avrupa'nın güvenliği artırılarak AB dışındaki ekonomik güçlere olan bağımlılığın azaltılması olduğuna vurgu yapmıştı.

AB’nin yeniden ‘kendini var etme’ arayışına ilişkin önerilerle ilgili son bölümü anlatarak bitirelim…

V. Yönetişimin Güçlendirilmesi

i. “Rekabetçilik Koordinasyon Çerçevesi” oluşturulmalı ve her stratejik öncelik için “Rekabetçilik Eylem Planları” geliştirilmeli ve önümüzdeki Çok Yıllı AB Mali Çerçevesi'nde bu alanlar için yeterli bütçelendirme ve mali teşvik öngörülmelidir.

ii. “Rekabetçilik Eylem Planları” için öncelikli alanlar: İnovasyon, enerji, eğitim ve beceriler, dijital eylem, savunma.

iii. AB ülkelerindeki ulusal parlamentoların rolü, yetkisi AB düzeyine devredilen alanlar hakkında inceleme yapılabilmesini sağlayacak şekilde güçlendirilmelidir. Ayrıca bu konuda ulusal kapasite güçlendirilmelidir.

iv. AB Konseyi oylamalarında nitelikli çoğunluk oylaması yapılan alanlar genişletilmelidir. 

v. AB düzeyinde eyleme geçilmesi engellenirse, entegrasyona yönelik farklılaştırılmış bir yaklaşım izlenmelidir (geliştirilmiş işbirliği, hükümetler arası işbirliği, amaçları kesişen AB ülkelerinin birlikte eyleme geçmesi, vb).

vi. AB Antlaşması’nın 122. Maddesi uyarınca kriz zamanlarında AB'nin hızlı şekilde harekete geçmesini sağlayacak Kurumlar Arası Sözleşme uygulamaya konulmalıdır.

vii. AB Komisyonu’nun 5 yıllık görev dönemlerinin başlangıcında mevcut düzenlemeleri stres testine tabi tutmak ve özellikle uluslararası rekabete maruz kalan sektörlere yönelik yasaların güncel duruma uygunluğunu değerlendirmek için inceleme gerçekleştirilmelidir. Sektörel ve özel kuralların otomatik olarak geçerli olmaya devam etmesini sağlayacak “lex specialis” ilkesi uygulanmalıdır. 

viii. Sadeleştirmeden Sorumlu AB Komisyonu Başkan Yardımcısı görevlendirilerek, AB müktesebatının karmaşık yapısı sadeleştirilmelidir. 

ix. Yasal düzenleme süreçleri kapsamında AB Komisyonu tarafından gerçekleştirilen etki değerlendirmelerinde KOBİ'ler ve küçük-orta şirketlere odaklanılarak, yeni mevzuatların maliyeti ölçümlenmelidir. 

x. Tek Pazar Uygulama Görev Gücü'nün (Single Market Enforcement Taskforce) rolü artırılarak, Tek Pazar mevzuatının uygulanması güçlendirilmelidir.

xi. KOBİ'ler ve küçük orta ölçekli şirketlerin sorumlu olduğu raporlamaların yüzde 25 azaltılması hedefi tam olarak uygulanmalı ve KOBİ'ler için bu oran yüzde 50'ye kadar çıkarılmalı, KOBİ'ler ve küçük orta ölçekli şirketlerin sorumluluklarını kolaylaştırıcı özel önlemler getirilmelidir.

VI. Donanımlı ve Yetkin İşgücü Açığının Kapatılması

i. Şirketlerinin teknoloji geçişiyle birlikte tüm çalışanların işleriyle ya da yeni alanlarla ilgili eğitim alma hakkına sahip olması sağlanmalıdır. 

ii. AB uyumlaşma politikaları farklı şehir ve bölgelerin çekiciliğini artırabilecek eğitim, ulaşım, barınma, dijital bağlantı ve planlama gibi alanlara odaklanmalıdır.

iii. Eğitimin tüm aşamalarına odaklanılarak beceri açığının kapatılmasına yönelik Avrupa stratejisi oluşturulmalıdır.

iv. AB ve üye ülkeler halihazırda hangi alanlarda yetkinliklere ihtiyaç olduğunu belirlemeli, bunları gidermeye yönelik eyleme geçmek amacıyla verilerden yaralanmalıdır. 

v. Eğitim ve öğretim sistemlerinin, verilerin incelenmesi sonucunda belirlenecek beceri eksikliklerinin giderilmesine hızla yanıt verir hale getirilmesi sağlanmalıdır. Eğitim müfredatının buna göre güncellenmesi, bu sürece işverenlerin ve diğer paydaşların dahil edilmesi gerekmektedir. 

vi. Eğitim programları yoluyla edinilen becerilerin ortak kıstaslarla sertifikalandırılması sayesinde kişilerin istihdama erişim potansiyeli artırılmalıdır. 

vii. AB'nin eğitim ve becerilere yönelik programları yeniden tasarlanmalı ve tahsis edilen mali kaynağın çok daha büyük etki yaratabilmesine olanak sağlanmalıdır.

viii. Teknoloji alanında yetkinliklere sahip kişileri AB’ye çekmek amacıyla AB Komisyonu ve üye ülkeler tarafından ortak finanse edilecek yeni bir “Teknoloji Becerileri Edinme Programı” başlatılmalıdır (öğrenciler için AB düzeyinde geçerli vize, özellikle STEM (science, technology, engineering, mathematics) alanlarında akademik burslar, öğrenciler için stajlar, vb.).

VII. Rekabet Politikasının Yenilenmesi

i. Özellikle inovasyon potansiyelinin halihazırda mevcut pazar payından daha büyük olduğu sektörler göz önünde bulundurularak, AB Komisyonu Rekabet Genel Müdürlüğü’nün aldığı kararlarda “inovasyon ve gelecekteki rekabetçilik” kavramlarının önem kazanması sağlanmalıdır. 

ii. Rekabet kurallarının uygulanmasında geleceğe bakış odağı öne çıkmalıdır.

iii. Birleşmenin teknolojik ilerleme getireceğinin şirketler tarafından ispat edilmesi halinde inovasyon potansiyelini geliştirecek şirket birleşmelerine izin verilmelidir. Mevcut Şirket Birleşmeleri Yönetmeliği’nin bu amaca uygun hale getirilmesi için uygulama kılavuzlarında değişiklik ve yönergelerde güncelleme yapılmalıdır.

iv. Şirketlerin uzun vadeli rekabete zarar vermeden ölçek büyütmek üzere kaynaklarını birleştirmesine izin verilmeli ve sonradan denetim yapılmasına olanak sağlayan yapı oluşturulmalıdır.

v. Ar-Ge yatırımı, sürdürülebilirlik geçişleri, çözümlerin standardizasyonu ve eşgüdümünü gerektiren girişimler göz önüne alınarak, rakipler arası koordinasyonu düzenleyen kurallar kolaylaştırılmalıdır. Bu yaklaşım, sanayinin kritik hammadde tedariki ve savunma gibi gerekli durumlarda şirketlerin güçlerini birleştirmelerine olanak tanımalıdır.

vi. Özellikle enerji ve savunma gibi stratejik sektörlerle ilgili rekabet kurallarının uygunluğuyla ilgili değerlendirmelerde, güvenlik ve dayanıklılık kriterleri geliştirilmelidir. Bu değerlendirmeler rekabet makamının kendisi tarafından değil, yeni kurulacak uzman kuruluş tarafından yapılmalıdır.

vii. Devlet yardımları kuralları AB ülkeleri arasında sübvansiyon yarışı olmasına yol açmadan stratejik sektörleri desteklemek amacıyla yeniden düzenlenmelidir. AB düzeyinde eşgüdüm güçlendirilmelidir.

viii. Teknoloji ve kritik sanayiler alanlarında Avrupa pazarını dış etkilerden korumayı amaçlayan Dijital Pazarlar Yasası ve Yabancı Sübvansiyonlar Yönetmeliği güçlendirilmelidir.

ix. Rekabetle ilgili önemli endişelerin olduğu durumlarda değerlendirmelerin odak noktası “önceden düzenleme” (ex-ante) yapılması yönteminden “gerçekleşme sonrasında düzenleme” (ex-post) yapılmasına kaydırılması sağlanmalıdır.

x. Yapısal pazar sorunlarını ele almak ve karar alma süreçlerini hızlandırırken eşzamanlı olarak kararların öngörülebilirliğini artırmak amacıyla yeni bir "Rekabet Aracı" sunulmalıdır.