Bu ülkede hakkaniyetli bir iş yapalım derken neden ‘kantarın topuzu hep kaçırılır’ bir türlü anlamam. Hafta sonu organize sanayi bölgelerinde (OSB) yatırımları olan bir yatırımcı ile sohbet ettik. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın son çıkardığı organize sanayi bölgelerine yönelik yasa değişikliğini anlattı.
Aslında bakanlığın yaptığı tam anlamıyla ‘çantacı’, ya da geçmişte fırsatını bulup ‘osb’de arazi alanların’ şimdiye kadar hiçbir işlem yapmayıp, bugün rant elde etmek amacıyla fahiş fiyattan satanların önünü kesmek. Hakikaten bakanlık bu iyi niyetle harekete geçmişse, hakkını vermek gerekiyor. Ancak, yapılmak istenenle, yapılan arasındaki o ince çizgi öyle bir aşılıyor ki; o nedenle ‘kantarın topuzu hep mi kaçırılır’ diye soruyoruz?
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından OSB’lerde yatırımcıya yapılan arsa tahsisinin devir edilmesine yönelik yeni yönetmelikte ciddi değişiklik getirilmiş. Buna göre, önceden OSB’den bir arsa tahsisi yapılmış kişi arsasını yatırım yapamayacak duruma düşmüş ise tahsis hakkını OSB ye iade ederek devredebiliyordu. Bir başka şekilde ise devir hakkını yüzde 100 kendisine ait bir şirkete devredebiliyordu. Ama bu devri kendi kafasına göre yapamıyordu. Mutlaka OSB yönetiminden izin alınarak yapılıyordu. OSB yönetimleri de mesela bir OSB’de baca gazı üreten firmaları yatırımcı olarak almaması kararı varsa ve kendilerinde arsası olan bir yatırımcı da arsasını “devir ediyorum” dediğinde, OSB yönetimi devri alacak firmanın bilgilerine bakıyordu. Örneğimizde olduğu gibi baca gazı üretimi konusunda hassas bir OSB yönetimi varsa, arsayı alacak şirketin fabrikalarına bakıyor ve baca gazı ürettiğini belirliyorsa, çevresel etki açısından bir sorun görüyorsa devri onaylamıyordu. Yani otokontrolü OSB yönetimi ve OSB’deki sanayicilerin belirlediği bir süreç yaşanıyordu.
Yüzde 49’undan fazlası devir edilemiyor
Ancak bugüne kadar geçen süreçte OSB arazilerinde yaşanan bazı suiistimaller olmuşsa da şimdi getirilen düzenleme ile iyi niyetli olan ve yatırım yapma güçlüğü içerisine düşmüş, birikimlerini OSB de arsa fabrika edinme hayali ile arsa edinmeye aktarmış olan sanayicinin cezalandırılması ihtimali ortaya çıkıyor. Şöyle ki; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı diyor ki: “Sana tahsis edilen arsayı yüzde yüzü kendine ait olan şirkete dahi yüzde 49’undan fazlasını devredemezsin. Yani devredeceksen şayet, ancak yüzde 49’una kadarını devredebilirsin, ya da eğer yatırımının büyüklüğü veya farklı bir zorunluluk var ise yüzde 4’dan fazlasını devir edeceksen bakanlık olarak benden izin alacaksın. Onun da ancak yüzde 100’ü kendine ait bir şirkete devir edebilirsin.”
Böylece OSB’de yatırım yapan ancak işleri iyi gitmeyen yatırım yapma güçlüğüne düşmüş bir şirket, arsasını şimdi başka birine devir etme istese, son mevzuat ile bu durum elinden alınmış. Hatta sanayiciler “getirilen düzenleme ile yüzde 100’ü sanayici olan bir şirkete de ancak yüzde 49’luk kısmını devredebilirsin” denildiğini de dile getiriyor.
Gelelim yatırımcı tarafında yaşananlara…
OSB’lerde yatırım yapmış kesimlerin durumuna bakıldığında çok büyük bir çoğunluğunun birikimlerini buralarda değerlendirdikleri görülüyor. Şimdi birçok yatırımcı, ekonomik koşullar nedeniyle işi iyi gitmediği için arsasını artık devredemediği için, ciddi mağduriyet yaşamaya başlamış. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın aldığı tedbir, çantacıları ya da OSB’deki rantçıları önlemek istemişse de açıkçası “kantarın topuzu kaçmış” durumda.
1 yıl elde tutma zorunluluğu…
Bakanlığın mevzuat ile yatırımcıya getirilen bir başka sıkıntı da OSB’de arsa alan yatırımcının tapuyu alabilmesi için öncelikle işyeri yapı kullanım iznini de almış olması şartına yönelik olduğu belirtiliyor. Yine işyeri açma ruhsatı da almış olması şartı koşulmuş. Önceden yatırımcı OSB’deki arsasında fabrika yapma yöntemi ile bir cins değişikliği yaparak tapusu alabiliyordu. İşte bakanlık yeni mevzuata da şöyle bir yorum getiriyor: “İşyeri yapı ruhsatı ve işyeri açma ruhsatı alabilirsin ama işyeri açma ve çalışma ruhsatı aldıktan en az 1 yıl binayı kiraya veremezsin.”
Sanayiciler bu karara da şu tepkiyi gösteriyorlar:
“Sanayici binayı yaptığı sabit yatırımla çoğu zaman işletme sermayesini binaya yatırmış oluyor. Dolayısıyla iş yapma güçlüğüne düşüyor. Bir başka yatırımcıya kiraya vererek rahatlayabiliyordu. İşyeri açma ve yapı kullanma izni alan sanayicinin binasını bir yıl kiraya verememesi, sanayici açısından büyük bir sıkıntı oluşturmaya başladı. Çok acilen bu karardan vazgeçilmeli.”