Gelişmekte olan ülkelerde disiplin deyince akla ilk gelen şey genelde ceza kavramıdır. “Eğitim disiplinsiz, disiplin cezasız olmaz.” anlayışı çok yaygındır. Genelde filmlerde bu savı destekleyen senaryolar yazılır ve öğrenciler bu süreçten nasıl çıkacaklarına yönelik yani kurallardan nasıl sıyrılabileceklerine yönelik güdülenir. Maalesef bu olumsuz örnekler olumlu örneklerin çok üzerinde. Bu algı çalışmaları yüzünden maalesef ki çocuklarımız kuralları esnetmenin zeka sınırları zorlamanın cesaret, zarar vermenin hak olduğunu benimsiyorlar. Biz aileler bu konuda gözü açık olmalıyız. Çocuklarımızın izlediği filmleri, çizgi filmleri, dijital medya içeriklerini takip etmeliyiz. İzlenilen hatalı içerikleri birlikte oturup değerlendirmeliyiz.
Konu başlığımıza geri dönecek olursak, disiplinin olmadığı yerde eğitimin gerçekleşmeyeceği görüşü doğrudur ancak hangi disiplinden bahsediyoruz? Disiplin nedir? Nasıl sağlanır?
Kıymetli okurlarım, disiplin, eğitimin etkinliğini arttırmak, öğrenim sürecini desteklemek, öğrenim ortamını koruyarak öğrencilerin toplumsal normlara uyum sağlamaları için önemlidir. Eğitimde disiplin, öğrencilerin gelişimini sağlayacak şekilde bilgilendirme, rehberlik ve destek verme ile de ilişkilidir. Disiplin sadece ceza vermek değildir. Önceden belirlenecek kurallar, süreç içinde yapılacak çalışmalar ve olay gerçekleştikten sonra yapılması gerekenlerle ilgili doğru disiplin yaklaşımı, çocukların süreci anlamalarına, sorumluluk almalarına ve sağlıklı iletişim kurmalarına yardımcı olur.
Öncelikle çocuklarımızla iletişim dilini nezaket ve empati çerçevesinde yapılandırmalıyız. Toplumsal, ahlaki ve etik kuralları onlarla paylaşmalıyız. Bu paylaşım çerçevesinde çocuklarımızla birlikte kuralları belirlemeliyiz. Çocuğun koymak istediği kuralları küçümsememeli ya da görmezden gelmemeliyiz. Kafasına yatmayan kuralları “Bu böyle” diyerek baskı kurmamalı amacını ve sonuçlarını paylaşmalıyız. Anlamlandırması ve içselleştirmesi gerekli açıklamaları yapmalıyız.Böylece çocukların sınırları anlamalarına ve içselleştirmelerine yardımcı olunacaktır.
Davranışlarının sonuçlarını doğal yollarla deneyimleyerek öğrenmeleri önceliğimiz olmalıdır. Örneğin, yemeğini bilerek yere döken çocuk aynı yemekhazırlanana kadar ya da kirlenen alan onun tarafından temizlenene kadar yemeği bekleyeceğini bilmelidir.Yapılan olumlu davranışlarda çocuklar övgü veya küçük ödüllerle teşvik edilmelidir. Çocuklarla birlikte belirlenen kurallar tutarlı bir şekilde uygulanmalıdır. Hatalara karşılık gelen uygulamalar kardeşler arasında farklılık göstermemelidir. Adalet kuralların geçerliliğini sağlayan en büyük dayanaktır. Bunu asla unutmamamız gerekir. Böylece çocuklar neyle karşılaşacaklarını bilir ve güven duygusunu geliştirirler.