Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) dün 2023 vergilendirme dönemine ilişkin en fazla vergi beyan eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini açıkladı. Bir şey dikkatimizi çekti! Gelir vergisi mükellefi olup da ilk 100’e giren rekortmenlerin 73’ü, kurumlar vergisi mükelleflerinin 34’ü isimlerini gizleme ihtiyacı hissetti ve açıklamadı.
Ülke genelinde geçen yıl 4 milyon 541 bin 644 mükellef tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi verildi. Yani her bir mükellef ortalama 150 bin 265 TL matrah beyan etti. Devletin bu matrah üzerinden aldığı gelir vergisi tutarı ise ortalama 45 bin 255 TL oldu.
Bir ekonominin belirli bir kişi başına gelir düzeyine ulaştıktan sonra orada sıkışıp kalması haline orta gelir tuzağı deniliyor ya, biz de bir süredir, vatandaşların ağzına bir parmak ‘bal sürme’ misali ‘kişi başına orta gelir tuzağından çıkmalıyız’ ile avutuluyoruz. 12 bin 600 doları geçemiyoruz, aşağı 9 bin dolarlar seviyesine geriliyoruz.
Ekonomiyi yerlerde süründüreceksin, ardından ‘orta gelir tuzağından kurtulmalıyız’ diyeceksin. Olmuyor, tutmuyor bu maya…
Ya kurumlar vergisi mükelleflerine ne demeli?
İşletmeler bile orta gelir tuzağının altındaymışlar gibi matrah beyanında bulunuyor. Baksanıza, işletmeler ortalama 45 bin lira vergi veriyor. Ekonominin durumu durum değil aslında…Avutuluyoruz sadece…
Kurumlar vergisi beyan eden mükellefler listesinde 22,7 milyar TL vergi matrahı ile Ziraat Bankası ilk sırada yer alırken, onu Garanti Bankası ve Akbank izledi.
Her yıl ilk 5’e giren de yine hazineye bankalara faizle para veren Merkez Bankası idi. Yani devlet desteği ile ilk sırada yer alırdı. Ancak yine devlet onu batırdı. Evet, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na neden oturtulduğu bir türlü anlaşılamayan Nureddin Nebati’nin Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesabını başına sarmasıyla 818,2 milyon lira doğrudan zarar yazan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası listede hiç yer alamadı.
Öte yandan kurumlar vergisi mükelleflerinden de 34’ü ilk 100’e girdikleri halde isimlerini gizleme yoluna gitti. Mükellef olarak ülkede bir yıl boyunca kazanıyorlar, ismini vermeye gelince neden gizliyorlar ki?...
Anlayacağınız, mükellefiyetinizin gereğinde bile devletin desteği varsa birinci de olursunuz, sonuncu da…
Bu arada bir bilgi de verelim.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) bu yılın başındaki verilerine göre, Türkiye'de 2022 yıl aralık itibarıyla yıllık bazda basit usulde gelir vergisi hariç, vergi türlerinde yıllık bazda faal mükellef arttı. Bu kapsamda gelir vergisi mükellef sayısı Aralık 2023'te, 2022'nin aynı ayına kıyasla yüzde 4,8 artarak 2 milyon 478 bin 134'e çıktı. Mükellef sayısındaki yıllık artış ise 113 bin 509 olarak kayıtlara geçti. Söz konusu mükelleflerin 632 bin 794'ü İstanbul'da, 179 bin 563'ü Ankara'da, 167 bin 320'si de İzmir'de kayıtlı bulunuyor. Kurumlar vergisi mükellefi sayısı da 2022 yılı aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre 74 bin 5 (yüzde 6,9) artarak 1 milyon 143 bin 344 oldu.
Öte yandan gelir stopaj vergisi mükellef sayısı aralıkta yıllık bazda 212 bin 559 (yüzde 5,7) yükselerek 3 milyon 962 bin 53 olarak kayıtlara geçti. Katma değer vergisi (KDV) mükellefi sayısı da bu dönemde 183 bin 725 (yüzde 5,5) artışla 3 milyon 552 bin 298'e ulaştı. Gayrimenkul sermaye iradı (GMSİ-kira geliri vergisi) mükellefi sayısı 17 bin 217 (yüzde 0,76) artışla 2 milyon 266 bin 450 olduğu belirlendi. Söz konusu dönemde basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefi sayısı ise yüzde 0,4 azalarak 833 bin 417'ye geriledi.
