Türkiye tarımsal ürün yetiştirme konusunda dünyanın en şanslı ülkelerinden biri...
Dünyanın ilk büyük üretim devrimi olar tarım devriminin buğday yetiştiriciliğiyle bu topraklarda başlaması tesadüf değil...
Çok farklı coğrafi yapılar ve farklı iklim koşulları bir araya gelince hemen her ürün ülkemizde yetişiyor.
***
Ne var ki, bu şans yeterince değerlendirilemiyor...
Çiftçi, ektiğinden biçtiğinden kazanamıyor...
Öyle olunca da özellikle genç nüfus köylerden kaçıyor, ekilemeyen topraklar giderek artıyor, üretimin yerini ithalat alıyor.
***
Bu olumsuz gidiş içinde üretimi ve ihracatı nispeten istikrarlı bir biçimde artan neredeyse tek bir ürün grubu var: Meyve ve sebze üretimi...
Açıklanan son resmi rakamlara göre bu yıl da sebze ve meyve ürünlerinin bir çoğunda üretim artışı öngörülüyor...
O açıdan şanslı sayılabiliriz, ancak o da zaman zaman olumsuz gidişten nasibini alıyor.
***
Sebze meyve ihracatı açısından en önemli pazarımız Rusya...
Hatırlanacağı üzere uçak düşürme olayında Rusya sebze meyve ithalatını durdurunca üreticimiz perişan olmuştu...
Bugünlerde Rusya ile ilişkilerimiz iyi...
Ancak sebze meyve ihracatımızda yine sorunlar var...
Üstelik sorunlar bu kez siyasetten kaynaklanmıyor!
***
Türkiye'den Rusya'ya ihraç edilen tarım ürünleri, Rusya'da sürekli sağlık denetimlerine takılıyor...
Son bir hafta içinde Türkiye'den 16 parti halinde gönderilen toplam 370 ton mandalina, Rus tarım ürünleri denetim ajansı Rosselhoznadzor tarafından, 'içinde tehlikeli tarım haşeresinin tespit edilmesi nedeniyle' Rusya'ya sokulmadı...
Ajanslar, geçen yıl Türkiye'den Rusya'ya giden meyve ve sebzelerde toplam 1495 kez karantina listesinde olan zararlılar tespit edildiğini, tarım zararlısı içeren 30 bin tonun üzerinde ürünün Rusya'dan geri döndüğünü duyurdu...
Rusya'da yayınlanan FruitNews'in haberine göre bir Rus yetkili, 'Türkiye belli bir dönemde Rusya pazarının en önemli tedarikçisi oldu. Ama belli bir noktadan sonra pazardaki yerini kaybetti. Türk ihracatçılar geri dönene kadar pazardaki boşluk dolduruldu. Şu anda Türk tarafı yeniden eski yerini alabilmek için benim şahsi görüşüme göre her zaman doğru olmayan yollarla çabalıyor' diyerek uyarıda bulundu... Aynı yetkili, verilen ihraç ürünleri için verilen devlet sertifikalarının da her zaman ürünlerin kalitesini garanti etmediğini sözlerine ekledi.
***
Peki, Türkiye'ye geri gönderilen ürünler daha sonra ne oluyor?
İşte orası biraz karışık!..
İhracattan geri dönen ürünler için bir 'Uygulama Yönetmeliği' var...
Söz konusu yönetmeliğe baktığımızda, İhraç edilen ürünlerin çeşitli nedenlerle geri dönmesi durumunda 'Resmi kontrol sonucunda Türk gıda veya yem mevzuatına uygun olan ürünlerin piyasaya arz edilmek üzere yurda girişine izin verilir.' ifadesini görüyoruz...
Resmi kontrol sonucunda Türk gıda veya yem mevzuatına uygun olmadığı tespit edilen ürünler ise özel işleme tabi tutulmaları şartıyla yine ülkeye girebiliyor... Bu ürünler, ulusal kurallara uygun olarak' işleme tabi tutulduktan sonra piyasaya arz edilebiliyor.
***
Sorun tam da bu noktada, işlemlerin ne ölçüde ve ne şekilde uygulandığı konusunda düğümleniyor...
Bazı iddialara göre ihracatçı, ürünü geri çeviren ithalatçı ülkenin verdiği geri gönderme belgesi konusunda bakanlığa her zaman doğru beyanda bulunmayabiliyor...
Antalya Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Nazif Alp, bu konuda bir soruyu yanıtlarken, 'Rusya'dan mandalinaların geri gönderilmesi tamamen diplomatik sebeplerden kaynaklanıyor. Ülkeler arası sıkıntı yaşandığında bu tip durumlarla karşılaşabiliyoruz. Ürünler yurtdışına çıkmadan önce Tarım Bakanlığı tarafından çok sıkı bir şekilde denetleniyor' diyor...
Ancak...
'İhracatçılar bakanlığa yanlış beyanda bulunmuş olabilir mi?' sorusuna, 'İhracatçı yanlış beyanda bulunur ya da bulunmaz diyemem. Bu konuda net bir bilgiye sahip değilim.' diye cevap veriyor.
(Devam edecek)
