NATO'da Avrupa ile ABD arasında yaşanan sorunlar, Türkiye'nin PKK/PYD sorununu NATO gündemine getirmesi, Doğu Akdeniz'de Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) ilan etme yolunda adımlar atması, ve Baltık planını veto etmesi, NATO'nun 70. kuruluş yıldönümü dolayısıyla düzenlenen liderler zirvesinin bir hesaplaşmaya sahne olacağı beklentisini yaratmıştı...
Yunanistan Başbakan Kiriakos Miçokatis'in, 'NATO, bir üyesinin bir başka üyenin aleyhinde uluslararası hukuku ihlal etmesine seyirci kalamaz' ifadesini kullanmış olması...
Yunan hükümetinin Türkiye'nin imza attığı mutabakat metnini hükümsüz kılabilmek için Doğu Akdeniz'deki planlarını destekleyen ABD ve Fransa'yı da sürece dahil etmek için çabalarını yoğunlaştırması...
Buna karşılık Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın zirvede PYD/PKK ve Doğu Akdeniz konusunda geri adım atmayacağını açıklaması, bu beklentiyi güçlendirmişti.
***
Önceki gün zirve toplantısı sonuçlandı...
Ancak beklenen olmadı...
Herkes pozisyonunu savundu, 70. kuruluş yıldönümünde NATO'ya başarılar dilendi ve liderlerin gülümsediği bir aile fotoğrafıyla zirve sona erdi.
***
Peki, çelişkiler sona erdi mi?...
Zirvenin öncesinde liderler arasında yapılan ikili görüşmeler bu konuda yeterli ipuçlarını verdi...
Bu görüşmelerin en önemlisi, ABD Başkanı Trump ile Fransa Cumhurbaşkanı Macron arasında yapılandı...
Macron, o görüşmeden sonra Trump'ın yanında gazetecilere yaptığı açıklamada, 'Türkiye'ye baktığım zaman şunu görüyorum: Şimdi bizimle beraber çalışanlara karşı savaşıyorlar. Aynı zamanda bazen de IŞİD'le bağlantılı gruplarla beraber çalışıyorlar' sözleriyle suçlamalarını sürdürdü...
Türkiye ile ilişkilerini gözden geçireceklerini söyledi...
Rusya'dan S-400 füze savunma sistemi alınmasıyla ilgili olarak da 'Türkiye, NATO ile uyumlu olmamayı seçti' ifadesini kullandı...
Ve NATO ile ilgili olarak söylediği 'Beyin ölümü gerçekleşti' cümlesinin arkasında olduğunu bir kere daha vurguladı.
***
Zirve sonrasında yapılan açıklamalara gelince...
ABD Başkanı Trump, zirve sonrasında yapacağını söylediği basın toplantısını iptal etti... Beyaz Saray'dan zirve öncesinde gerçekleşen Erdoğan-Trump görüşmesine ilişkin olarak yapılan açıklamada ise detaylara girilmedi...
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın katılımıyla yapılan dörtlü zirvenin ardından 'Gayet iyi geçti' demekle yetindi...
Almanya Başbakanı Angela Merkel, 'İyi ve yararlı bir görüşme yaptık' dedi...
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Türkiye'nin yaşadığı sıkıntıları anladıklarını söyledi ve 'harika bir görüşme' gerçekleştirildiğini iddia etti...
En ayrıntılı açıklama ise yine Macron'dan geldi...
'(Suriye konusunda) Tüm belirsizlikler ortadan kalkmadı' diyen Macron, zirvede Türkiye'nin Libya ile imzaladığı mutabakat sözleşmesinin de görüşüldüğünü vurguladı ve Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin (GKRY) çıkarlarını da önemsediğini dile getirdi.
***
Bu arada NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bir demeç vererek Türkiye'nin YPG ile fikir ayrlığından dolayı veto ettiği Baltık ülkeleri ve Polonya ilgili savunma planının kabul edildiğini açıkladı...
Aynı konuda Litvanya adına yapılan açıklamada bu gelişme doğrulandı ve Türkiye'nin onay karşılığında herhangi bir talepte bulunmadığı bildirildi.
Zirveden çıkan tek somut gelişme de bu oldu.
***
Sonuç olarak zirve öncesinde yaşanan 'restleşmelere' karşın, tarafların zirve sırasında genelde önceki görüşlerini tekrarladıkları ve zirvenin Baltık planı sorunu hariç, hiçbir soruna çözüm getiremediği anlaşıldı...
Liderler, NATO'nun önemini ve devamının zorunluluğunu vurgularken NATO'nun güçlenmesini kendi koşullarının ve taleplerinin yerine getirilmesine bağladı...
Oysa, sorunları doğuran zaten bu taleplerin uzlaştırılamamış olmasıydı!
(Devam edecek)
