Zehra ŞAHİNDOKUYUCU
Kardiyolog Prof. Dr. Özlem Esen, en sık rastlanan ölüm nedenlerinin başında hipertansiyonun geldiğini ancak hipertansiyonun toplum tarafından yeterince bilinmediğini belirterek, “Hipertansiyon, aslında bir yaşam tarzı hastalığı. Stres ve beslenme tarzının hipertansiyonun nedenleri arasında olduğu biliniyor. Yüksek tansiyon sahibi bir hasta, belirtileri hissetmeyebilir, ancak bunu doğru şekilde ölçerek farkına varabilir” diye konuştu. Stresin yüksek tansiyonda büyük önem taşıdığını aktaran Esen, stres faktörü yüksek meslekler, örneğin finans sektörü çalışanlarının yüksek risk altında olduğunu söyledi. Hipertansiyona karşı beslenmenin de önemine değinen Esen, lifli gıdaların hipertansiyon hastalarına çok iyi geldiğini belirtirken, karpuzun dikkatli tüketilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Yüksek tansiyon nasıl ölçülür?
Doğru tansiyon ölçümü, sakin ve rahat bir pozisyonda oturarak ve iki koldan yapılarak tespit edilebilir. Günümüzde dijital cihazlar da klasik tansiyon aletleri kadar güvenilir. En sağlıklısı her iki koldan birden ölçüm yapılarak en yüksek değerin takip edilmesidir.
Hiper tansiyon en çok hangi yaştan sonra risklidir?
Ömür uzadıkça yüksek tansiyon olma olasılığı yüzde 90’a çıkıyor ve damarlardaki kolajen, elastikiyeti azalıyor, kan daha sert bir duvara çarpıyor. Böylece sertleşen damarlar, yüksek tansiyona neden oluyor. İnsanın damar yapısı 12 – 8 tansiyon ile yaşamaya dizayn edilmiştir, tansiyon 8 üzerine çıktığı an rejenerasyon denilen bozulmalar başlar. 13 -14 tansiyon sizi öldürmüyor. Ama 10 yıl sonra böbreklerinizde arızalar, göz ve kalp damarlarınızda hastalıklar başlıyor. Kişi, 15’e 9 tansiyon ile de hiçbir rahatsızlık hissetmeyebilir. Çünkü beyin kan akımı dediğimiz, beynimize giden damarlarımız bizim aslında koruma mekanizmamız. Beyin kanamasını engellemek amacıyla damarlar gevşiyor, kan akımı oraya daha yavaş gidiyor. Biz 16 tansiyona alışıyoruz. O kişinin tansiyonunu birdenbire 12'ye düşürürsek, kişi bu sefer düşük tansiyona alışmakta zorluk çekiyor. Gördünüz mü, ben zaten 16 ile yaşamaya alışmıştım, 12 bana iyi gelmiyor diyebiliyor. Oysa daha yumuşak geçişler ile hasta rahatlatılmalı.
Yüksek tansiyona’ limon sarımsak iyi gelir’ düşüncesi var buna ilişkin neler söylersiniz?
Halk arasında limonun yüksek tansiyona iyi geldiği söylenir. Gerçekten de soğuk su ile limon karışımı ani yükselen tansiyonu düşürmek için kullanılabilir. İdrar söktürücü etki yapar. Ayran soda ikilisi ise düşük tansiyonu en hızlı yükselten içecektir. Ancak sarımsakla, limonla tedavi olmaz. Düzenli ilaç kullanımıyla tedavisinin yapılması lazım.
Yüksek tansiyon ilacının önemli olduğunu biliyoruz, buna dair başka neler anlatırsınız?
İlacı kullanma oranı maalesef yüzde 50. Tansiyon ilacının hayat boyu alınması gerek. Çünkü ilacın ömrü 24 saattir. 24 saat sonra ilaç kanda kalmıyor ve damarın gevşemesini sağlayacak bir maddeye ihtiyaç duyuluyor. Dünyadaki bütün bilimsel çalışmalarda, ilacını düzgün kullanan insanların oranı neredeyse yüzde 50. Bu çok önemli bir bilgi. İlacını iyi kullananların tansiyonunun hedefte olması yani ilacını aldı, tansiyonu 12 - 8'e ulaştı. Bunların oranı da yüzde 50. Yani o kadar az insan hedef tansiyonda yaşıyor ki. Bunun için de çok sinsi ve öldürücü. Oysa teşhisi kolay, tedavisi kolay bir hastalık. Ancak ilacın devamlılığını sağlamak çok zor. İlaç kullanımı sonrasında da sıkı takip isteyen bir hastalık ve süreklilik arz ediyor.
“BEYAZ ÖNLÜK SENDROMU
Peki ‘beyaz önlük sendromu’ denen bir hipertansiyon çeşidi var ‘beyaz önlük sendromu’ nedir?
Hasta beyaz önlüklü, doktorun yanında kendini rahat hissettiği için tansiyonu düşüyor. Sinsice ilerlemesi durumunda hasar ancak iç organlara bakılınca anlaşılıyor. Bunun bir yaşam tarzı hastalığı olduğunun altını çizmek gerek. Bir grip gibi virüse ya da bakteriye bağlı değil. Hayatlarında, stres faktörü yüksek olan örneğin finans sektörü çalışanlarının yüksek tansiyon hastası olma riskleri yüksektir. Bu, aslında hayatınızda bazı şeyleri yanlış yaptığınızın sinyalidir. Arabaların yağ miktarı azaldığında nasıl sinyal göstergesi değişir, hata sinyali verirse, tansiyon yükseldiğinde de bir şeylerin ters gittiğini düşünebiliriz. Bununla birlikte kaygı bozukluğu da tansiyonu yükseltir. Deprem döneminde birçok vaka yaşadık. O dönem çok kaygı ve üzüntü yaşayan kişilerin geçici yüksek tansiyon atakları oldu. Ama bu kişiler daha sonra tansiyon hastası olarak hayatlarını sürdürmediler.
Tansiyona iyi veya kötü gelecek yiyeceklerin başında neler geliyor?
Kırmızı üzüm, çilek ve kiraz, tansiyon dostu yaz meyveleridir. Bu meyveler, tansiyon düşürücü özelliği olan antosiyanin maddesi içerir, porsiyon kontrolü ile belli saatlerde düzenli tüketilmeleri çok faydalıdır. Bununla birlikte domatesin içeriğinde olan likopen maddesi de kalp için çok faydalı. Ancak bu likopenin enteresan bir şekilde ısı ile temas ettiğinde aktif olduğunu hatırlatmak isterim. Zeytinyağı ile hafif sotelenerek tüketilirse antioksidan değeri kat ve kat artıyor. O nedenle Akdeniz diyetine kalp dostu diyoruz.
LİFLİ GIDALAR TÜKETİN
Tansiyon hastalarına son olarak, mutlaka lifli gıdalar ile beslenmelerini öneriyorum. Lif bağırsaktaki gıda kalıntıları temizler, hızlıca bağırsaktan atılmasını sağlar. Toksik olan gıda ile temas süresini azaltıyor. Gıdalar ne kadar uzun süre bağırsakta kalırsa, o kadar çok tuzları emiliyor. O nedenle meyveleri de smoothie gibi değil lifleriyle normal çiğneyerek tüketmeli.
Ancak buna karşın karpuz yüksek tansiyon yapabilir. Yazın en çok tüketilen karpuzun yüksek tansiyona neden olabileceğini belirtmek isterim. Bu halk arasında çok az biliniyor. Yazın çoğu hastamız karpuz ve peynirden oluşan diyetler yapıyor. Eşlik eden ürün de maalesef tuzlu peynir. İkisi birlikte tüketildiğinde vücutta ciddi ödeme neden oluyor. Dolayısıyla karpuzun 2 üçgen dilimden fazlasını önermiyoruz.
