Uyku bozukluğu, aşırı uyku ya da uykusuzluk gibi sorunlar son yıllarda giderek artış gösteren rahatsızlıkların başında geliyor. Kimi hastalığın farkına varıp uyku merkezlerinin yolunu tutarken kimi başka bir rahatsızlık için gittiği birimde bunun farkına varıyor.
Ankara Etlik Şehir Hastanesi Uyku Bozuklukları Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Hikmet Fıratgünde 50-60 civarında hastanın başvurduğunu aktararak tüm Türkiye’de uyku merkezlerine talebin artışına dikkat çekti.
Etlik Şehir Hastanesi uyku bozuklukları biriminin 2022’de açıldığını 15 yatak kapasitesiyle Ankara’da en fazla hizmet veren merkezlerin başında geldiğini söyledi. Fırat, 2022’den beri yaklaşık 5 bin hastaya hizmet verdiklerini aktardı. Uyku merkezi sorumlusu Prof. Fırat www.baskentgazete.com.tr Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Nursel Dilek Manavbaşı’nın sorularını cevapladı.
-Uyku merkezlerindeki yoğunluğun sebebi ne?
Tüm Türkiye’de uykuyla ilgili inanılmaz bir talep var. Birisi ehliyet birisi de sağlık kurulu. Ehliyet bu sene daha fazla arttı. Sağlık kurulu bundan 4-5 sene öncede vardı ama bu iki sene içerisinde oldukça arttı.
-Ankara'da ne kadar uyku merkezi hizmet veriyor?
2022’de buraya başladığımızda elimizde çok fazla cihaz yoktu. Buranın da cihazları henüz alınmamıştı. DışkapıHastanesi’nden randevu verdiğimiz hastalarımız vardı. Burası 15 yatak kapasiteli olduğu için oradan gelen hastalarımız mağdur olmadı. Ama buranın yıllar içerisinde her geçen ay potansiyeli arttı. Bu işin idamesi, düzgün yürütülmesi çok önemli. 15 yatak inanılmaz bir sayı. Fabrika gibi işliyor. Tüm Türkiye’de dahi bu kapasitede uyku birimi yok.Burada iki hekim görev yapıyoruz. Analizlerin doğru yapılması çok önemli. Biz burayı sürekli kontrol altında tutuyoruz. Avrupa Amerika standartında uyguluyoruz.Ankara’da bu işi devlette yapan ikinci yer sanatoryum. Ortalama 6 yatak var bildiğim kadarıyla. Gazi Üniversitesi, Ankara Tıp Fakültesi, Hacettepe de de uyku birimleri var.Çocuk hastalarında uyku problemle ilgili çok büyük eksiklik var. Bildiğim kadarıyla bu konuda tek çalışan merkez sadece Hacettepe. Onlarda da üç yatak var.
-Etlik şehir hastanesi uyku merkezinin yaklaşık hasta sayısı ne kadar?
Kayıtlı olarak 3 bin 600 dosya rakamı var. Ancak bu sayı yaklaşık beş binin üzerinde hasta bakmışız demektir.
-Hastalar buraya uyku bozukluğunun bir hastalık olduğununfarkına vararak mı geliyor?
Çok fazla hasta akışı var. En fazla bize Kulak Burun Boğaz’dan akış oluyor. Bunun dışında Nöroloji, Psikiyatri, Göz hastalıkları gibi birçok birimden yönlendirme oluyor. Hatta kan fazlalığının altında da bu hastalık yatabiliyor. Gözde bazı kişilerde göz kapak düşüklüğü olabiliyor. Bunu göz doktoru uykuda solunum bozukluğu olduğunu düşünürse bize yönlendiriyor. Biz burada yatırıp tanısını koyuyoruz.
-Uyku bozuklukları dediğimizde ne anlıyoruz?
İki grup hastayı düşünmemiz lazım. Biri hiç uyuyamayanlar, diğeri aşırı uyanlar. Hiç uyuyamayanlarInsomnia yani uykusuzluk, uykuya dalma, uykuda kalma ve uykuyu sürdürmede zorluk yaşamaya neden olan uyku bozukluğu. İnsomnia hastalığında kişiler kısa süre içinde uykuya dalamaz, dalsa bile derin bir uyku uyuyamadığı için uykuda kalamazlar, uyandılarsa da uykuya geri dönemezler. Gerçek insomniadediğimiz bu uyku bozuklukları içerisinde yüzde 40’ı kapsıyor diyebilirim. Yüzde 60’da gündüz aşırı uykuya meyilli olanlar. Bunlarında yüzde 80’inin altında uykuda solunum bozukluğu yatar. Bir de uykuda hareket bozukluğu dediğimiz bir grup var. Sıklıkla uyku apnesi olan hastalarda biz bunu tespit ediyoruz. Uyku apnesi olmayıp tek başına hareket bozukluğu olanlarda var.Diş gıcırdatma, çene sıkma bunlarda uyku kalitesini bozan hastalıklar 84 tane uyku bozukluğu var. Bir de narkolepsi var o da çok nadir görülen bir hastalık.
“GECE SIK İDRARA KALKIYORSANIZ UYKU APNESİ OLABİLİRSİNİZ”
-Narkolepsi nedir?
Bunlar gün içerisinde çok kısa sürede uykuya dalanların hastalığı. Sizinle konuşurken bir anda derin uykuya geçebilirler.Narkoleptik hastalar hızla uykuya dalarlar. Otobüse binerse durağa kaçırır, sigara içiyorsa yerdeki halıyı yakar.
-Uyku bozukluğu nasıl tedavi ediliyor?
Narkolepsi ilaçla tedavi ediliyor. Ancak uykuda solunum bozukluğu hastalarında birinci sırada maske tedavisi. Biz, hafif, orta, ağır olarak üçe ayırıyoruz. Ayrıca bazı hastalar için ağız içi aparat tedavisi de mümkün.
-Uykuda solunum bozukluğu hastalığı tedavi edilmezse ne gibi sonuçlar doğurabilir?
Uykuda solunum bozukluğu doktor doktor gezdiren bir hastalık. Diyabet, tansiyon çıkabilir. Tansiyon sebebiyle gidebilir ama altta uyku apnesi vardır. Horlama işin sosyal boyutu. Kardiyak problemler, inme, gece idrara kalkma mesela. Benim şöyle hastalarım var. Hastanın uyku apnesini tedavi ettiğinizde gece idrara kalkmaları da azalıyor.
-Son zamanlarda uyku apnesi hastalarının ehliyet alamayacağı konuşuluyor. Nedir tam olarak bu hastaların durumu?
1 Ocak 2016’da bir trafik yönetmeliği yayınlandı. Bu yönetmelikte uyku apnesi olan kişilerin mutlaka tedavi edilmesi gerektiği söylendi. Hatta uyku apnesi olsun olmasın beden kitle endeksi 33’ün üzerindeyse uyku tedavi merkezine gidilmesi gerekiyor. Bu yönetmelikle 2021’e kadar Türkiye’deki herkesin ehliyetlerini yenilemesi gerekiyorduama bu olmadı. Eski ehliyetlerin yenilenmesi meselesiyle yeniden gündeme geldi. Ancak uyku apnesi olanlar ehliyet alamayacak gibi haberler çıkınca insanlarda panik oldu. Uyku apnen varsa ehliyet verilmeyecek diye bir durum yok. Tedavisini olmuşsa ya da oluyorsa uyku apnesi vardır ama cihazını kullanmaktadır.Bununla ilgili araç kullanmasında sıkıntı yoktur diyoruz. Ancak hastanın ileri derecede uyku apnesi var, tedavi olmayı da reddediyorsa onlarda da ehliyet ona göre verilecektir. Bu anlamda doğru bir işlem yapıldı.
-Son zamanlarda uyku merkezlerindeki artışa bir diğer sebep olarak da sağlık kurulu gösteriliyor değil mi?
Sağlık kurulu da çok arttı son zamanlarda. Uyku apnesi hastalarının yüzde 5-10-35 olarak 3 engellilik oranı var. Hastalığın yanında diyabet, tansiyon varsa engellilik için rapor alınıyor.
