Zehra ŞAHİNDOKUYUCU
Emeklilikte Adalet Derneği Başkanı Mihriban Uğurlu, EYT yasasından sonra çalışma hayatında büyük mağduriyetlerin yaşandığını bu nedenle emeklilikte adalet istediklerini söyledi. Başkent’in sorularını yanıtlayan Uğurlu, 3 Mart 2023 tarihinde yeniden düzenlenen Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasını hatırlatarak, “Tüm çalışanlar için adil bir emeklilik düzenlemesi yerine, sadece 8 Eylül 1999 tarihi öncesi ile başlayan çalışanları kapsayan bir düzenleme olarak hayata geçmiştir. Bu nedenle 1 gün, 1ay, 1 veya bir kaç yıl işe geç başlanmış olması nedeniyle, akranların benzer ve hatta daha fazla prim günüyle emekliliğe ulaşmalarında 17-20 yıl fark oluştur. Nerdeyse insan ömrünün dörtte 1’lik süresi olan bu fark Anayasanın eşitlik ilkesi ile bağdaşmadığı için basında 2000’liler olarak bilinen 8 Eylül 1999 tarihinden sonra işe başlayanlar açışından büyük bir mağduriyet doğurmuştur. Biz de bu mağduriyeti gidermek için Emeklilikte Adalet Derneği’ni kurduk ve şimdi adalet arayışını sürdürüyoruz” dedi.
Emeklilikte Adalet Derneği’ni anlatır mısınız?
Emeklilikte Adalet Derneği üyeleri 8 Eylül 1999 tarihinden sonra sigortalı olarak işe başlayan çalışanlarız. Söz konusu tarih öncesinde ya sigortasız çalıştık, ya staj yaptık, ya vatani görevimizi yaptık ya da bu ülkeye hizmet etmek için tahsil hayatına devam ettik. Bu nedenlerle sigorta girişimiz 8 Eylül 1999 sonrasında yapıldı. EYT düzenlemesi kapsamına alınıp emekli olan çalışanlarla aynı yaşlardayız. EYT yasası ile erkeklerde 17 yıl kadınlarda 20 yıl geç emeklilik sebebiyle anayasal eşitlik ilkesine dayanan haklarını savunan ve bu ülkenin eşit vatandaşlık hakkına sahip olması gereken çalışanlarıyız. Amacımız EYT koşullarında emekli olmak veya kapsama dahil olmak değil, sadece aramızda açılan kadınlarda 20, erkeklerde 17 yıl geç emeklilik uçurumunun kademeli düzenleme yapılarak giderilmesi ve adaletin tüm çalışanlar için tesis edilmesidir. Bütün bu haksızlığın giderilmesi için Emeklilikte Adalet Derneği (EMADDER) bünyesinde mücadele ediyoruz.
Dernek olarak yapmak istedikleriniz neler?
3 Mart 2023 tarihinde yeniden düzenlemen EYT yasası, tüm çalışanlar için adil bir emeklilik düzenlemesi yerine, sadece 8 Eylül 1999 tarihi öncesi ile başlayan çalışanları kapsayan bir düzenleme olarak hayata geçmiştir. Bu nedenle 1 gün, 1ay, 1 veya bir kaç yıl işe geç başlanmış olması nedeniyle, akranların benzer ve hatta daha fazla prim günüyle emekliliğe ulaşmalarında 17/20 yıl fark oluştur. Neredeyse insan ömrünün 1/4 lük süresi olan bu fark anayasanın eşitlik ilkesi ile bağdaşmadığı için basında 2000Liler olarak bilinen 8/9/99 tarihinden sonra işe başlayanlar açışından büyük bir mağduriyet doğurmuştur. 2000’lilerin aslında amacı ne emekli olmak ne de EYT kapsamına dahil olmaktır. Bizleri yaralayan aynı ülke vatandaşı olduğumuz akranlarımızla, benzer ve hatta daha fazla primle 2.sınıf vatandaş olarak hissetmemizi sağlayan adaletsizliktir. Sokakta beraber oynadığımız, aynı dönemlerde okula, askere gittiğimiz aynı işyerinde çalıştığımız akranlarımız söz konusu tarih öncesinde işe başladıkları için emekli olma hakkını elde etmiştir. Bizler ise mağduriyet yaşamaktayız. Bu derneğin amacı da çeşitli eylemlerle mağduriyetimizi ve sesimizi duyurabilmektir.
MÜCADELEMİZ SÜRECEK
Dernek olarak talepleriniz nelerdir?
08 Eylül 1999 tarihinden sonra işe başlanmış SGK sistemine kayıtlı (4a,4b,4c kapsamındaki) çalışanların, 3 Mart 2023 tarihinde yaş şartsız olarak düzenlenen EYT yasası ile birlikte erkekler 17 yıl, kadınlar 20 yıl daha fazla çalışarak emekli olma hakkını elde edebilecektir. Biz dernek olarak akranlarımızla ve hatta bizden küçük kardeşlerimizle aramızda oluşan bu farkın daha adil olabilmesi için kademeli bir yaş koşulu ile yeni bir düzenleme yapılmasını istiyoruz. Çalışan kadınların bir kısmı çocuklarının bakımı nedeniyle işe ara vermek zorunda kalabilmekte, bir kısmı da işe başlamadan önce anne olduğu ve çocukları nedeniyle işe geç başlamaktadır. Erkek çalışanlara tanınan SGK öncesi askerlik borçlanması hakkının, aynı koşullarla çalışma başlangıç tarihini geriye çekecek şekilde SGK öncesi doğum yapan annelere de tanınması gerek. Aile hayatının korunması ve ev hanımlarına tanınacak emeklilik hakkı ve prim indirimi kapsamının genişletilerek hem ev, hem iş hayatına devam eden çalışan kadınların ve çocuğu olan annelerin de bu kapsama alınmasını, çalışan kadınların ailelerine daha fazla zaman ayırabilmesi ve aile bütünlüğünü sağlayabilmesi için çocuk sayısı ve ya evlilik süresi ile orantılı yıpranma payı verilerek daha erken emeklilik hakkının tanınmasını, SGK işe başlangıcı daha geç olan ve sürekli iş bulamayan tarım, turizm ve inşaat gibi dönemsellik içeren sektörlerde çalışanlar için 4500 prim günü ve kadınlara 50,
erkeklere 52 yaş kısmi emeklilik hakkının tanınmasını, SGK kapsamında olan (4a,4b,4c) tüm çalışanların prim gün sayılarının eşitlenmesini, askerlik borçlanmasının, çalışanın hangi statüde olduğu fark etmeksizin (4a,4b,4c) sigorta giriş tarihini borçlandığı gün sayısı kadar geriye çekilmesini, askerlik tarihinin sigorta başlangıç tarihi öncesi olması halinde, askerlik tarihinin sigorta başlangıcı olarak kabul edilmesini, mesleki teknik lise, yüksekokul ve üniversite okuyarak iş hayatına başlayacak olan çalışanlar için bu tarihlerin sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmesini, emeklilikte maaş bağlanma oranlarının emeklilerin refah payının artırılması adına yeniden düzenlenmesini, emeklilik için uygun bulunan prim gün sayısını doldurarak, yaşı ilerlediği için yeni iş imkanı bulamayan çalışanların işsizlik sigortası kapsamında sağlık giderlerinin karşılanmasını, aile içinde yaşanan sağlık sorunları nedeniyle bakımını üstlendiği kişiler için ücretsiz izin kullanmak zorunda kalan çalışanların, ücretsiz izin süresi kadar işsizlik sigortası desteğinden yararlanabilmesini, birçok çalışan arkadaşımız 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlamış olup, sigorta girişlerinin geç yapılmış olması ve o tarihlerde gerekli kontrol ve denetim imkanlarının günümüzdeki kadar kolay ulaşılabilir olmaması nedeniyle, yeni düzenlemeden yararlanamadığı göz önüne alınarak, hizmet tespit davalarında ön görülen 5 yıllık zaman aşımı süresinin kaldırılmasını talep ediyoruz. Derneğimiz, bu saydığım başlıkları verilen mağduriyetler kapsamında; aynı ülkeye katma değer sağlayan her çalışan için adil bir düzenleme yapılması için faaliyet göstermek amacıyla kurulmuştur. Tüm mecralarda haklı davamızı anlatmaya, yasal ve hukuki çerçevede de bu mücadelenin içinde olarak faaliyetimizi sürdüreceğimizi kamuoyuna bildirmek isteriz.
Yetkililere söylemek istedikleriniz nelerdir?
Sayın cumhurbaşkanımızdan ve hükümetten talebimiz akranlar arasında oluşan bu adaletsizliğin, psikolojik deformasyonun adil, makul, ölçülü bir kademelendirme ile yeniden düzenlemesidir. Devletimizin refah düzeyini arttırmak adına çalışan, üreten tüm çalışanlarımızın sizlerden beklentisi, çalışanların daha adil, çalışma barışı içinde ve mutlu bir emeklilik hayali kurabilmesi adına bahsi geçen mağduriyetlerimize de duyarsız kalmayacağınıza inancımız tamdır.
Önümüzdeki etkinliğiniz nelerdir?
Ekim ayında büyük bir mitin yapacağız. 81 ilde seçime kadar broşür dağıtıp stantlar kuracağız. Ekim ayı sonunda meclise gideceğiz. Sendikalar ve siyasiler ile seçime kadar bu adaletsizliği çözmeleri için mücadelemiz son sürat devam edecek.