Ankara Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından düzenlenen sınavda arama kurtarma köpekleri, gelişmiş koku alma yetenekleri ile heyelan, deprem ve sel gibi olası afet durumlarında ekiplerin adeta gözü kulağı oluyor. Asrın felaketi olarak nitelendirilen 6 Şubat depremlerinde de birçok depremzedenin kurtarılmasında kilit rol üstlenerek afetlerde ne kadar önemli olduklarını bir kez daha kanıtlayan bu köpeklerin eğitim süreci ise ömür boyu sürüyor.
AFAD Köpek Eğitim Merkezlerine kabul edilen aday köpekler henüz yavruyken özel testlere tabii tutuluyor. Eğitmenleri ile birlikte 2 yıllık zorlu eğitim sürecini başarıyla tamamlayan köpekler, mezuniyet sınavı niteliğini taşıyan ve her iki yılda bir tekrarlanan Köpekli Arama Timleri Eğitim ve Görev Yeterlilik Sınavından geçiriliyor. Bu sınavı başarı ile tamamlayan köpekler, AFAD teşkilatının bir üyesi olarak sertifika sahibi olup bağlı bulundukları tim ile görevlerde aktif olarak çalışabiliyor.
Bu yılki Köpekli Arama Timleri Yeterlilik Sınavı ise Ankara’nın ev sahipliğinde Afet ve Acil Durum Eğitim Merkezi’nde (AFADEM) yapılıyor. AFAD akreditasyonuna sahip arama kurtarma ekipleri ve AFAD bünyesinde görevli toplam 142 köpek ve eğitmeni, önce eğitim yeterlilik, ardından görev yeterlilik sınavına tabi tutuluyor.Eğitim yeterlilik sınavında, arama kurtarma köpeklerinin itaat, yönlendirme ve kontrol, çeviklik, havlama uyarısı ve enkaz arama etaplarını geçmesi ve en az iki kazazedeyi bulması bekleniyor.
Enkaz alanında gerçekleştirilen ve gece ile gündüz olmak üzere iki kez yapılan görev yeterlilik sınavında ise köpeklerin, 6 kazazededen en az 5’ini tespit etmesi gerekiyor. İki sınavı da başarıyla geçen köpekler, diploma niteliğindeki sertifikalarını alarak göreve hazır hale geliyor.
“99 DEPREMİ SONRASINDA KÖPEKLE ARAMA TİMLERİ OLUŞUM SÜRECİ BAŞLADI”
K9 eğitmeni Bülent Gülü, AFAD’a 2001 yılında İstanbul’da başlamış. Şimdilerde ise Ankara AFAD’da eğitmenlik görevini sürdürüyor. Gülü, Türkiye’de köpekle arama kurtarma timleri oluşum sürecinin 1999 Gölcük depremiyle başladığıni belirterek şunları söylüyor: “Bu canları sevdiğimiz ve onların arama kurtarma görevini yapabileceklerini bildiğimiz için köpek ile arama timleri oluşum sürecini başlattık. Türkiye genelinde 16 ya da 17 arkadaş ile başladık. O zamanlar Ankara’da bir birim vardı. Oradan eğitim almaya başladık. Sonrasında yurt dışından FEMA ve REDOG ile ikişer yıllık bir çalışma programımız oldu. Ondan sonra da kendi sınav sistemimizi oluşturduk. İlk sınavlarımıza 2006’da girdik. AFAD olarak da 2008 yılından beri bu sınavlara devam ediyoruz” dedi.
‘‘BU BİR KOORDİNASYON İŞİ’’
Arama kurtarma köpeklerinin eğitim sürecinin oldukça karmaşık bir iş olduğunu belirten Gülü, "Önce doğru eğitimleri almak, ardından doğru köpekleri bulmak, onları doğru tesislerde eğitmek önemli. Bu köpekler asla tek bir yerde yetişmez; bu bir koordinasyon ve ekip işidir. AFAD'ın her bir birim, kazazedeler ve eğitmenler bu sürecin bir parçasıdır. Tek bir kazazedeyle çalışmayız; sürekli olarak farklı kazazedelerle çalışmak durumundayız. Çeviklik, yönlendirme ve itaat parkurları gibi alanlar da bu sürecin birer parçası. Biz de bu sistem üzerinden ilerliyoruz" ifadelerine yer verdi.
Yeni bir eğitim merkezi açtıklarını da belirten Gülü, sadece enkaz değil, doğada iz takibi ve kadavra köpeklerinin de yetiştirilmesine yönelik çalışmalar yürüteceklerini belirtti.
“HİÇBİR TEKNOLOJİ ARAMA KURTARMA KÖPEKLERİNİN YERİNE GEÇEMEDİ”
‘‘Hiçbir teknolojik alet bu köpeklerin yerini alamadı’’ ifadesiyle arama kurtarma köpeklerinin enkaz alanındaki önemininin altını çizen Gülü, deprem bölgesine arama kurtarma köpekleri ile nasıl çalıştıklarına dair şu bilgileri paylaştı: ‘‘Alana girdiğimizde her yerden ses geldiği ve köpeklerimiz de bu seslere tepki verdiği için sürekli enkaz geziyoruz. Örneğin ilk gün en az otuz enkazı geziyoruz. Köpekler enkazın en az iki üç farklı yerine havlayarak kazazede tespitini yapıyor ve çıkıyor. Ardından bir diğer enkaza geçiyoruz. Daha çok seyyar görevi yapıyoruz. Yer tespitini yapıyor, oraya gerekli ekipleri yönlendiriyor ve enkaz gezmeye devam ediyoruz.’’
“PAŞA BİZİ HİÇ YARI YOLDA BIRAKMADI’’
Köpekli Arama Timleri Eğitim ve Görev Yeterlilik Sınavının adaylarından biri de Paşa. Ankara AFAD’da görevli Paşa, Eğitmen Bülent Gülü tarafından 9 aylıkken sahiplenilmiş. Aldığı eğitimlerinin ardından sayısız göreve çıkan Paşa, 6 Şubat depremlerinde bir diğer arama kurtarma köpeği Paz ile enkaz alanında toplam 14 depremzedenin yerlerini tespit ederek hayatlarını kurtarmış. Şimdi ise yeni sertifikası almak için zorlu sınavları tekrar geçiyor.
Sahibi ve eğitmeni Gülü, Paşa’yı şu sözlerle anlattı: ‘‘Paşayı 9 aylıkken aldım. O zamanki sahibi ameliyat oluyordu. Ondan aldık. Aldığım zaman kilolu bir köpekti. Önce kilolarını verdirdik. Ondan sonra içinden bir aslan çıktı. Yıllardır birlikte çalışıyoruz. Enkazda olduğu gibi doğada da çok güzel çalışır Paşa, doğada da çok iyi tespitleri vardır. Bizi hiç yarı yolda bırakmadı. Hala yarı yolda bırakmıyor ve görevine devam ediyor. O ne kadar devam ederse biz onun peşinden devam edeceğiz.’’
