Ülkemizde en çok hile yapılan gıda maddelerinin baharatlar, et ürünleri (Sucuk, sosis, köfte. döner vb), süt ürünleri (tereyağı, yoğurt vb) ve zeytinyağı olduğunu belirten Tarım Orkam-Sen Genel Başkanı Serap Baysal, “Taklit tağşiş ve hileli gıdaları üreten satan kişilere bir daha gıda ile ilgili herhangi bir izin ruhsat verilmemeli gerekirse ticaretten men edilmedir. Yine ceza kanununa göre halk sağlığına karşı işlenen suçlar kategorisinden ağır cezalar uygulanmalıdır.” dedi.
Son olarak taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen, aralarında et, süt ürünleri ile içeriğinde ilaç etken maddesi tespit edilen takviye edici gıda, bitkisel yağ, baharat, çikolata ve kahvenin yer aldığı birçok ürün açıklandı. Bu hilelerin nasıl yapıldığını taklit ve tağşişin hangi gıdalarda en fazla görüldüğünü belirten Tarım Orkam-Sen Genel Başkanı Serap Baysal ile konuştuk.
• Küresel olarak gıda fiyatlarındaki artış ve rekabetin çok acımasız olması hilelerin artışındaki en güçlü iki neden. Ne yazık ki mevcut veriler, gıda hilelerinin her sene arttığını ve halk sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiğini gösteriyor. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Küresel Gıda enflasyonu dışında ülkemizdeki hiper enflasyonunda etkisi ile normal gıdalardaki fiyat artışları tüketiciler tarafından daha ucuz gıdaların tercih etmelerine neden oluyor. Buradaki en önemli etken alım gücünün düşmesi ile tüketicinin daha uygun ürünlere yönelmesi.
• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, taklit ve tağşiş olarak tanımlanan gıda hilelerini yapan firmaların isimlerini kamuoyuyla paylaştı. Son olarak taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen, aralarında et, süt ürünleri ile içeriğinde ilaç etken maddesi tespit edilen takviye edici gıda, bitkisel yağ, baharat, çikolata ve kahvenin yer aldığı birçok ürün açıklandı. Peki bu hileler nasıl yapılıyor, taklit ve tağşiş hangi gıdalarda en fazla görülüyor?
Taklit ve tağşiş en çok yerine başka bir ürün konulabilen ya da görsel ve tat konusunda benzetilebilen ürünlerde ortaya çıkıyor. Tabi bunlar içerisinde de değerli ve çok miktarda satılan ve tüketilen ürünlerin taklit tağşiş yapılması ön plana çıkıyor. Normalde Sağlık Bakanlığından izne tabi olması gereken ve kişinin günlük alım dozlarının sağlık açısından değerlendirilerek ruhsatlandırılması gereken takviye edici gıdalar Tarım ve Orman Bakanlığının mevzuatlarda ki eksiklikleri ve denetim yetersizliklerinden kaynaklanıyor. Bundan kaynaklı Takviye edici gıdalar da çok fazla ilaç etken maddesi kullanımı ve taklit ürün piyasaya sürülüyor.
• Ülkemizde en çok hile yapılan gıda maddeleri nelerdir?
-Baharatlar, Et ürünleri (Sucuk, sosis, köfte. döner vb), süt ürünleri (tereyağı, yoğurt vb), Zeytinyağı
• Bize gıdalarda yapılan hilelerden bahsedebilir misiniz?
-Örneğin zeytinyağı yerine karışık yağlara aroma ve renklendirici kullanılarak zeytinyağına benzetiliyor.
-Baharatlarda örneğin kekiğe zeytin yaprağı katılıyor, yine kırmızı pul biberlere boya katılıyor.
-Süt ürünlerinde yoğurtta mesela süt yağı alınarak yerine bitkisel margarin yağlar katılıyor.
• En çok hile yapılan gıda maddelerinin ortak özelliği nedir?
Ortak özellikleri çok tüketilen ürünler olmaları ve değerli ürünler olmaları.
“AĞIR CEZALAR UYGULANMALI”
• Gıdada hile yapmaktan caydıracak önlemler neler olabilir?
Mevzuatların ülkemiz koşullarına göre oluşturulması gerekir. Taklit tağşiş ve hileli gıdaları üreten satan kişilere bir daha gıda ile ilgili herhangi bir izin ruhsat verilmemeli gerekirse ticaretten men edilmedir. Yine ceza kanununa göre halk sağlığına karşı işlenen suçlar kategorisinden ağır cezalar uygulanmalıdır.
• Gıdadaki hilelerin hepsini tespit edebilir miyiz?
Hileleri kişisel olarak vatandaşın tespit etmesi bazı ürünlerde çok zordur. Bu sebeple Tarım ve Orman Bakanlığının laboratuvarlarının geliştirilmesi ve daha fazla analiz yapabilmesi gerekir.
“DENETİMLER ARTTIRILMALI”
• Peki bunca tağşiş, hile, üçkağıt sıkı gıda kontrolleriyle önlenebilir mi?
Vicdanın olmadığı yerde kanunlar devreye girmeli ve denetimler arttırılmalıdır. Tabi bu denetimleri yapan personel sayısının da arttırılması gerekir. Kamu adına denetim yapan personele gerekli yetki tanımlamaları yapılarak güvence altına alınmalıdır.
• Ülkemizde kanser vakaları her geçen gün artıyor. Bunun en önemli sebeplerinden biri de tükettiğimiz yiyecekler. Gerek içine bozulmaması, rengi, kıvamı, tadı için eklenen katkılar, gerekse asla o yiyecekte olmaması gereken maddeler sebebiyle günden güne artan bir halk sağlığı sorunu da yaşanıyor. Siz bu konuda neler söylemek istersiniz?
Gıda ürünlerinde tıpkı ilaçlardaki gibi doz yani günlük alım değerleri önemlidir. Özellikle gıdalara sonradan eklenen katkı maddeleri izin verilen değerleri aşmışsa ve gıda güvenliği açısından gerekli kontrolleri yapılmamışsa bu maddelerden bazıları insan vücudunda birikimler yaparak farklı hastalıklara neden olabilir. Bu sebeple kaynağı bilinmeyen ve güvenilir olmayan özellikle işlenmiş gıdalarda tüketicinin daha dikkatli olması gerekir.
• Türkiye'deki gıda politikasına karşı aktif bir mücadele yürütüldüğünü düşünüyor musunuz?
Ülkedeki gıda politikasının sadece bir hükümetin politikası olmayacağı tüm haklı ve gelecek nesilleri etkileyeceğinden bizler sendikalar, meslek odaları ve akademisyenler gibi konu uzmanları ile dönem dönem gıda politikaları işe ilgili görüş ve önerilerimizi hem kamuoyuyla hem de ilgili kuruluşlarla paylaşırız. Bununla ilgili yanlış yönler tespit edildiğinde yasal itirazlarımızı da yaparız. Ülkemizde gıda politikalarına karşı daha dik bir duruş sergilemek halkın gıda güvencesinin sağlanmasında ve güvenilir gıda tüketimi konusunda gelecek için daha umutlu olmamızı sağlar.
