Önceki yazımızda, AB’nin oluşum sürecinden bu yana ciddi krizler yaşamasına karşın bu sıkıntıları hiçbir zaman ‘dış güçlere’ bağlamayan bir anlayışla mücadelesini sürdürdüğüne dikkat çekmiştik. Benzer ekonomik ve siyasi krizler yaşayan bizdeki siyasi iradelerin ise, AB'nin varlığını sürdürmek için geliştirdiği projeksiyonların benzeri yerine, sıklıkla ‘dış güçlere’ bağlayan bir kolaycılığa kaçarak ülkeyi olduğu yerde patinaj yaptırdığını anlatmıştık.

Eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı ve Eski İtalya Başbakanı Mario Draghi liderliğinde hazırlanan “AB Rekabetçiliğinin Geleceği” raporunu Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda milletvekilleriyle önceki gün paylaştı. Draghi; AB’nin önündeki en öncelikli üç konunun ABD ve Çin ile AB arasındaki inovasyon farkının kapatılması, karbonsuzlaştırma hedefinin AB’nin rekabet gücü artışıyla ilişkilendirilmesini sağlayacak planın geliştirilmesi, Avrupa'nın güvenliği artırılarak AB dışındaki ekonomik güçlere olan bağımlılığın azaltılması olduğunu ifade etti.

Draghi’nin raporunda AB’nin gelecekte politika değişimi için yapması gerekenlerin önerildiği başlıkları kaldığımız yerden anlatmaya devam edelim.

III. Dış Bağlılıkların Yönetilmesi ve Güvenlik

III. A) Dışsal Güvenlik Açıklarının Azaltılması

i. Eşgüdümlü bir strateji çerçevesinde kritik kaynakları güvence altına almaya dayalı "dış ekonomik politika" geliştirilmelidir.

ii. Kritik Hammaddeler Yasası (CMRA) tam ve hızlı şekilde uygulanmalı, AB'nin stratejik ihtiyaçlarına odaklanılarak, “Kritik Hammaddeler Kulübü” ve benzeri oluşumlar kapsamında diğer alıcı ülkelerle ortak stratejiler geliştirilmelidir.

iii. Çevresel olarak sürdürülebilir derin deniz madenciliği potansiyelini keşfetmeye odaklanacak yatırımlar için Küresel Geçit Programından (Global Gateway) yararlanılmalıdır.

İv. İnovasyon sayesinde AB’deki yerel kaynakların potansiyelinden yararlanılmalı, AB'de mevcut kritik hammadde yatakları keşfedilmeli, hurdaya ayrılmış elektrikli araçlar, rüzgar değirmenleri ve diğer ürünlerde bulunan değerli malzemelerin geri dönüşümü sağlanmalı, atık malzemeler ve döngüsellik için gerçek anlamda işleyen Tek Pazar kurulmalıdır. Ayrıca, kritik hammaddelerin yerini alacak alternatif malzemeler veya süreçler için Ar-Ge olanakları artırılmalıdır.

v. Stratejik sanayilerde AB’nin yerel üretim kapasitesi güçlendirilmelidir. 

vi. Yarı iletkenler gibi stratejik sanayilerde AB iç üretim kapasitesini sağlamak ve korumak için dört unsura dayalı bir strateji izlenmelidir: 

a. İnovasyonun finansmanı ve mevcut mükemmellik merkezlerine yakın test laboratuvarları kurulması,

b. Seçili stratejik segmentlerde yarı iletken tasarımı ve imalatında faaliyet gösteren "fabless" şirketlere hibe veya Ar-Ge vergi teşvikleri sağlanması,

c. Ana akım yarı iletkenlere (eski ya da olgun teknolojili çipler-legacy chips) yönelik inovasyon potansiyeli desteklenmelidir. 

d. Arka uç 3D gelişmiş paketleme ve gelişmiş malzemeler ile ilgili süreçlerin geliştirilmesi amaçlı AB çalışmaları eşgüdüm içinde yürütülmelidir. AB’nin genel yararını gözeten büyük ölçekli projeler (IPCEI) süreçleri güncellenerek hızlandırılmalıdır.

III. B) Savunma ve Uzay Alanında Sanayi Kapasitesinin Güçlendirilmesi

i. Savunma ve uzay sektörleri bağlamında ortak tedarik seçeneği izlenebilir. Ölçek, standardizasyon ve birlikte çalışabilirliğin artırılmasının yanı sıra kamu alımlarında Avrupa şirketleri için asgari pay öngörülmelidir.

ii. Ar-Ge için kaynakların AB düzeyinde bir araya getirilmesine odaklanılmalıdır. 

iii. Yatırım eksikliği uzay ve savunma sektörlerinde büyümeye engel olmaktadır. AB üye ülkeleri tek başına gelecek teknolojilerde liderlik rolü elde etmek ve sürdürmek için yeterli araçlara sahip değildir. Bu iki sektördeki Ar-Ge sonuçlarının diğer sektörlere sağladığı yararın önemi nedeniyle AB düzeyinde finansman artırılmalı ve ortak girişimlere odaklanılmalıdır.

iv. Avrupa Uzay Ajansı’nın ihale kurallarında değişikliğe gidilerek teknolojik kazanımlar öncelenmelidir.

v. “Uzay Sanayisi Fonu” oluşturulmalıdır. 

vi. Ortak satın almalar ve kaynakların birleştirilmesi için AB Komisyonu görevlendirilmelidir.

vii. Finansmana erişim Avrupa şirketleri yararına iyileştirilmelidir.

Devam edecek…Pazar gününe Finansman ve Yatırımlara ilişkin önerileri detaylandıracağız….