Hazine ve Maliye Bakanlığı bürokratlarının, siyasi iradenin destek vermesi halinde garsonların bahşişinin bile vergilendirilebileceğini adeta ‘sinekten yağ çıkarılabileceğini’ gösterdikleri paket TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda gece yarısı saat 03.00’da kabul edilerek Genel Kurul safhasına geldi. Bu kapsamda hangi kalemlerden ve hangi sektörlerden verginin toplanabileceğinin gösterildiği paketin ilk hali ile 181 milyar lira tutarında bir vergi önerisi yapılmıştı. Ancak, hükümetin yeterli iradeyi göstermeyerek toplanacak vergiyi kırpıp 140 milyar lira seviyesine çektiği paketin ikinci bölümünü anlatmaya devam edelim.
Usulsüzlük cezaları artırılıyor
Paket ile Vergi Usul Kanununun usulsüzlük cezalarının düzenlendiği 352’nci maddesindeki ceza miktarları güncelleniyor. Ayrıca 213 sayılı Kanunun 353’üncü maddesi ile ekli cetvel sayısı 2 adete çıkarılacak. Bu kapsamda 2023 yılında 213 sayılı Kanunun 352’nci maddesi uyarınca yaklaşık 566 bin kişiye toplam 280 milyon lira, 2024 yılının ilk altı ayında ise söz konusu madde uyarınca yaklaşık 288 bin kişiye toplam 237 milyon TL usulsüzlük cezası kesildiği biliniyor. Buna göre 353’üncü madde kapsamında belgelerin düzenlenmesi gereken tarihten itibaren 5 iş günü içinde alıcı tarafından idareye bildirilmesi durumunda, alıcı adına ceza kesilmemesi ve satıcıya 3 kat ceza kesilmesi yönünde düzenleme yapılıyor. Yine (nihai tüketicilere) kesilecek özel usulsüzlük cezası yeniden düzenleniyor. Belge düzenlenmediğinin bu kişiler tarafından 5 iş günü içinde idareye bildirilmesi durumunda bunlar adına ceza kesilmemesi sağlanıyor. VUK uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler yerine Kanunda tanımlanmamış belgeleri düzenleyenlere 2 kat özel usulsüzlük cezası getiriliyor. Bu durumun alıcı tarafından 5 iş günü içinde idareye bildirilmesi halinde cezanın 6 kat uygulanması sağlanıyor.
Damga vergisinin cezası 40 lira oluyor
Düzenleme ile Damga Vergisi’nin ödenmemiş ya da eksik ödenmiş kağıtlara ilişkin cezalarda artırıma gidiliyor. Bu kapsamda kâğıtları tasdik eden noterler adına her bir kâğıt için kesilen asgari 14 TL özel usulsüzlük cezası 40 TL’ye çıkarılıyor. 2023 yılında 7 kişiye toplam 12 bin 488 TL, 2024 yılında ise 4 kişiye toplam 18 bin 646 TL özel usulsüzlük cezası kesildi.
POS’unu kullandıranlara öze usulsüzlük cezası
Düzenleme ile başkalarına ait POS cihazının kullanılması durumunda istenilen bilgileri vermeyen mükellefler adına bildirime konu her bir bilgi için ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilmesi getiriliyor. Para transferlerinin, başkasına ait banka hesaplarına yapılması durumunda, banka hesabını kullanan ve kullandıran adına özel usulsüzlük cezası kesilecek. 2023 yılında 213 sayılı Kanunun mükerrer 355’inci maddesi uyarınca yaklaşık 524 bin kişiye toplam 3 miyar 385 milyon TL, 2024 yılında ise söz konusu madde uyarınca yaklaşık 210 bin kişiye toplam 1 milyar 516 milyon TL özel usulsüzlük cezası kesildi.
Vergi aslı pazarlık konusu olmayacak
Düzenlemede vergi aslının uzlaşma kapsamından çıkarılması getiriliyor. Uzlaşma sonucunda kesinleşen vergi aslının tamamının ve cezaların yüzde 75’inin bir ay içerisinde ödenmesi durumunda cezalarda yüzde 25 indirim uygulanmasını öngören 376’ncı maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılıyor.
KDV istisnası daraltılacak 5.4 milyar gelecek
Eğlence amaçlı deniz taşıma araçlarına limanlarda verilen kiralama konusundaki KDV istisnasının kısmi istisnaya dönüştürülmesi ile yüklenilen KDV’nin, gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider veya maliyet olarak dikkate alınması imkanı sağlanıyor. Devreden KDV’nin azaltılması amaçlanırken, yıllık 5.4 milyar lira tahmini gelir bekleniyor.
Serbest bölgedeki istisna kalkması 2,5 milyar
Serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumların münhasıran yurt dışına yaptıkları satışlardan (ihracattan) elde ettikleri kazançların istisnasına devam edilecek, ama yurt içine yaptıkları satışlardan elde edilen kazançlara tanınan istisna kaldırılıyor. Böylece serbest bölgelerde faaliyet gösteren 652 mükellef 42 milyar TL kurumlar vergisi istisnasından faydalanırken, vergi etkisi de yaklaşık 10 milyar lirayı buluyor. İstisnanın ihracat ile sınırlandırılması durumunda, 2025 yılı için 2,5 milyar TL gelir etkisi olacağı tahmin ediliyor.
GYO ve GYF’ler 7.2 milyar lira kurumlar vergisi
Gayrimenkul satış ve kiralama işlemlerinin vergi dışı bırakılmasına neden olması ve bu alandaki yatırımların bu teşekküllere kaymaya başlamıştı. Böylece 35 GYO tarafından 32 milyar lira kazanç istisnasından yararlanıldığı için 10 milyar lira vergi alınamadı. 125 GYF tarafından 31 milyar TL kazanç istisnasından yararlandığı için 10 milyar lira vergi alınamadı. Getirilen düzenleme ile istisna kazancın yüzde 50’sinin dağıtıldığı varsayımında, ortaklara dağıtılan kar paylarından alınacak gelir ve kurumlar vergisinin etkisi 7,2 milyar TL olacak.
YİD ve KOİ’lerden ilave 557 milyon lira
Yap-İşlet-Devret (YİD) ve Kamu Özel İşbirliği (KOİ) kapsamında faaliyet gösteren kurumların elde ettiği kazançlardan yüzde 25 yerine yüzde 30 Kurumlar vergisi alınacak. Böylece bu durumda olan 44 mükellefin matrah üzerinden tahakkuk eden 2.8 milyar lira kurumlar vergisi yüzde 5 artırılınca, 557 milyon lira da tahakkuk imkanı sağlanacak.
