Dönerci, fastfood işi yapan yerlerde aldığınız ürün karşılığında ‘bilgi fişi’ diye bir yazarkasa çıktısı verilmeye başlandı. Bunun detaylarını anlatacağım…
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın hafta sonu Resmi Gazete’de yayımladığı KDV Uygulama Genel Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği ile ekonomi gazeteciliği alanında uzmanlığın ne kadar önemli olduğunu bir daha ortaya çıktı.
Hafta sonu yayımlanan KDV tebliği maliye gibi makro ekonomiyi izleyen muhabiri olmayan bazı gazetelerde ‘KDV’de oranlar değişiyor’, ‘KDV 2 puan yükseldi’ şeklinde yanlış yorumlanmasına yol açtı. Türkiye’de ürünlere yüzde 1, yüzde 10 ve yüzde 20 KDV uygulanıyor. Bu nedenle yüzde 8 KDV olmadığı için, ‘yüzde 8 KDV’nin 2 puan artışla yüzde 10 olması’ diye bir durum yok.
Bu yanlışlığın nedeni, Hazine Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) tebliğdeki ifadelerin tam anlaşılamamasıydı. GİB tebliğ ile vergi daireleri, vergi denetim kurulu gibi uygulayıcıları aydınlatmak amacıyla tebliğin yürürlüğüne de gönderme yaptı. Alana hakim olmayan muhabirler bunu ‘yüzde 8’den yüzde 10’a çıkarıldı’ şeklinde yorumlayınca hafta sonu karışıklığı aldı başını gitti.
Cumhurbaşkanı Kararı ile 10 Temmuz 2023’te yürürlüğe giren KDV genel oranı yüzde 18’den yüzde 20’ye ve yüzde 8 olan KDV oranı ise yüzde 10’a yükseltildi. Bu arada Anayasanın 73’üncü maddesinin son fıkrası ve KDVK’nın 28’inci maddesinde KDV oranlarını değiştirme yetkisi genel tebliğ ile değil Cumhurbaşkanı kararı ile Cumhurbaşkanına verildi. Bu nedenle oran değişiklikleri genel tebliğle yapılamaz ancak bir Cumhurbaşkanı kararı ile yapılabilir.
Peki yapılan neydi, karışıklık niye çıktı?
Türkiye’deki ekonomi, siyasetçinin varlığını sürdürmesine bağımlı halden hiçbir dönem kurtarılamadı. Toplanan vergiler en çok kamu alanında araç, bina, personel gibi alanlarda fütursuzca harcanıyor. Esnafta da ‘vergim buralarda çar-çur edildiğine göre ben de vergiden kaçınayım’ fikri oluşuyor, vergiden kaçırma alanında akla hayale gelmeyecek mucitlikler yapıyor.
Son KDV tebliği de bu alandaki vergi ziyaını önlemeyi amaçlıyor. Dedik ya yüzde 1-10 ve 20 şeklindeki 3 oranlı KDV genel tebliğindeki yüzde 1’lik oran kasap, market gibi temel gıda satışını kapsıyor. Ama bu ürünler restoran, lokanta, pastane, kafe gibi yerlerde satıldığında yüzde 10 KDV’ye tabi tutuluyor. Bu kapsamda bazı restoranlar kendini market, kasap gibi gösteriyor ve sattığı yemeği temel gıda sınıfında göstererek, yüzde 10’luk ürünü yüzde 1 KDV’li olarak satış göstererek, yüzde 9’unu cebine atmaya başladığı tespit edildi.
Vatandaşın fişini alırken, esnafın hangi KDV oranı üzerinden kestiğini anlamasında en kolay yöntem şöyle: Herhangi bir ek hizmet almadan eğer ürünü alıp evinize götürüyorsanız KDV yüzde 1’e tabi. Herhangi bir hizmet verilerek, (lokantada verilen hizmeti gibi) oturup yediğiniz ürünün KDV oranı yüzde 10. Bu arada eve paket servis yapılıyorsa onun da KDV oranı yüzde 10’dur. Bu kadar basit bir yöntem.
Bir ihbar da ben yapayım….
Bir süredir elinizdeki yazarkasa fişlerine dikkat ettiniz mi? Üzerinde ‘bilgi fişi’ yazıyor. Bu fiş asla hesaplara girmiyor. Yani maliyeye bildirilmiyor. Şehirlerarası dinlenme tesislerinde verildiği dikkat çekiyor. Self servisi işi yapan dönerci, fastfood gibi yerlerde aldığınız ürün karşılığında ‘bilgi fişi’ diye bir bilgisayar çıktısı veriyorlar. Daha çok işletmedeki çalışanları kontrol etmek amaçlı olarak kesilen ‘bilgi fişi’ ile vatandaş da KDV’li bir para ödüyor, ancak o KDV asla Hazine ve Maliye Bakanlığı’na gitmiyor.
‘bilgi fişi’ görselinin olduğu sosyal medyada burada paylaşılmış Maliye Bakanlığı gerekli adımı atar diye düşünüyorum.
Oto galericiler şehir içine nasıl girdi
Artık bütün otomobil satışları örneğin Ankara’da Aydınlıkevler semtinde olan galericiler artık kurulan OTONOM’da açtıkları işyerlerinde faaliyet göstermeye başladı. Ancak yakın zamanda lüks semtlerde yeniden oto galericilik faaliyeti artmaya başladı. Maliye Bakanlığı’ndan soruşturunca şöyle bir tablo ile karşılaştık. Şirket faaliyet NACE kodunu ‘Rent a car’ olarak açıyor. Belediyeden araç kiralama ruhsatını da ‘araç kiralama’ şeklinde alınca, şehir merkezlerinde ‘kiralama’ adı altında araç satışını da yapıyor.
