1960’lı yıllarda Türkiye ile Hollanda arasında yapılan işgücü anlaşmasıyla yüzlerce kişi köylerini bırakıp bilmedikleri bir ülkeye göç ettiler. Afyon’un Emirdağ ilçesinden çıkıp Hollanda’nın Haarlem şehrine gelen göçmenler, yeni bir hayat kurmanın zorluğunu yaşadılar. Hollandaca konuşamıyorlardı, kalacak yer bulmak zordu ve bambaşka bir kültürle karşı karşıyaydılar.
60 YILLIK HİKAYE
İlk Türk işçiler 1960’ların başında Hollanda’ya geldiler. Nedeni hem Türkiye’deki hem de Hollanda’daki ekonomik koşullardı. Türkiye’de modern tarım aletleri gelişmiş kırsalda yaşayan birçok kişi de işsiz kalmıştı. Hollanda’da ise savaş sonrasındaki hızlı sanayileşme, iş imkanları artırmıştı. Ağır ve pis işleri yapmaya hazır Hollandalı işçi bulunamıyordu. İlk önce bekar, genç Türk erkekleri, akabinde evli erkekler, kadınlar ve evli çiftler gelmeye başladı. Bazı şirketler ise kadın işçi istiyordu. Haarlem’deki kakao fabrikası paketleme bölümüne kadınları alan ilk işletmeydi.
Hollanda’ya Emirdağlı Türk işçilerin göç edişinin üzerinden 60 yıl geçti. Türkiye ile Hollanda arasında yapılan işgücü anlaşmasının 60. yılında göç eden kadınların hayatı “Türk Kadın Öncüleri” sergisiyle Ankara Armada’daki Galerim Sanat Galerisi’nde açıldı. Sergi Haarlem’de yaşayan ya da Türkiye’ye dönmüş olan birinci, ikinci ve üçüncü kuşaktan Türk kadınlarının hikayelerini anlatıyor.
ÜÇ KUŞAK ÖNCÜLER
İşçi olarak giden kadınların öncülük ettiği bu yolculukta ikinci ve üçüncü kuşakta bir müddet sonra Türkiye’den göç etti. İkinci kuşak öncüler, anne babası göçmen işçi olan Hollanda’da büyüyen kadınlar. Anne babası Hollanda’da yaşayan bu kız çocukları da ilk yıllarda türkiye’de akrabalarının yasnında kalıyordu. İkinci kuşak yabancı bir ülkede yetişmenin ne demek olduğunu kendi tecrübeleriyle keşfetti. Üçüncü kuşak ise Haarlem’de doğan ve büyüyen kadınlardı.
BUGÜN YARIM MİLYON TÜRK HOLLANDA’DA
1960’da Türkiye’den sadece 200 kişi Hollanda’da yaşıyordu, bugün yarım milyon Türkiye kökenli Hollanda vatandaşından söz ediliyor. Türkiye kökenli vatandaş yoğunluğunun bir sebebi de iki ülke arasında 1964 yılında imzalanan işbirliği anlaşması. Bu anlaşmadan sonra Türkiye’den vatandaşlar Hollanda’daki işgücüne katkıda bulunmak, çalışmak ve yaşamak üzere Hollanda’ya davet edildiler. Bu sergide anlatılan kadın hikayeleri, onların Hollanda’da gerçekleştirdiği ilkleri, gösterdikleri cesareti, işgücü ve toplumsal hayata nasıl katıldıklarını ifade ediyor.
Fotoğraf sanatçıları Bertienvan Manen, Bercis G. Metz, Muhammet Sağ ve Çiğdem Yüksel’in 26 portre eserinden oluşan “Türk Kadın Öncüleri” sergisi, 21 Ekim’e kadar Armada Galerim Sanat Galerisi’nde.
Fotoğraf: Muhammed Ali Yahşi
