Geçtiğimiz bölümlerde Avrupa Birliği’nin (AB) oluşum sürecinden bu yana ciddi krizler yaşadığını, İngiltere ve ABD’nin tek güç olma hesabıyla AB’nin siyasi ve ortak para birlikteliğini bozma konusunda çaba gösterdiğine işaret etmiştik.
Bütün yaşadıklarına karşın AB üyesi ülkeler, birliğin varlığını korumak ve sürdürmek amacıyla projeksiyonlar geliştirirken, sorunu ‘dış güçler’e bağlamadığını görüyoruz. Bu anlamda AB’nin ekonomik ve siyasi krizi ile Türkiye’ninkiler arasında çok büyük bir fark olmazken, Türkiye’de iktidarlar sıkıntıları aşma konusunda çaba göstermek yerine işin kolayına kaçarak, ‘dış güçler’e bağlamasının ise ülkeye sadece patinaj yaptırdığı gerçeğini gözardı edemiyoruz.
Eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı ve Eski İtalya Başbakanı Mario Draghi “AB Rekabetçiliğinin Geleceği” raporundaki önerilerin hızla uygulanmasını sağlamak amacıyla geçtiğimiz hafta Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda milletvekilleriyle paylaştı. Draghi; AB’nin önündeki en öncelikli üç konunun ABD ve Çin ile AB arasındaki inovasyon farkının kapatılması, karbonsuzlaştırma hedefinin AB’nin rekabet gücü artışıyla ilişkilendirilmesini sağlayacak planın geliştirilmesi, Avrupa'nın güvenliği artırılarak AB dışındaki ekonomik güçlere olan bağımlılığın azaltılması olduğuna vurgu yapmıştı.
Draghi’nin raporundaki önerilerle ilgili başlıkları anlatmaya devam edelim.
IV. Finansman ve Yatırımlar
i. Sermaye piyasasının parçalı yapıda olması durumu çözüme kavuşturulmalıdır.
a. Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi büyük çokuluslu ihraççılar (CAC40, DAX vb.'ye ait olanlar), çeşitli yargı bölgelerinde ticaret platformları bulunan büyük ölçekli piyasalar (örneğin Euronext) ve merkezî karşı taraf platformları üzerinde münhasır denetim yetkisine sahip tek denetleyici konumunda olmalıdır.
b. İflaslara ilişkin yasal çerçeve AB düzeyinde uyumlaştırılmalı, sınır ötesi yatırımlara yönelik vergi engelleri ortadan kaldırılmalı ve takas ve ödemeler merkezileştirilerek yasal düzenleyici alandaki parçalı yapının önüne geçilmelidir.
ii. Bankacılık sektörünün finansman kapasitesi artırılmalıdır.
a. Güçlü ve rekabetçi bir bankacılık sistemine sahip olmak için mevcut ihtiyati düzenlemelerin yeterli olup olmadığı değerlendirilmelidir.
b. Menkul kıymetleştirilmiş varlıklar için ihtiyati gereklilikler düzenlenmeli, saydamlık kuralları getirilerek bu tür varlıkların ihracı ve edinimi kolaylaştırılmalı, piyasayı derinleştirmek amacıyla menkul kıymetleştirme platformu kurulmalı, belirli stratejik sektörlere kredi verilmesini teşvik etmek amacıyla hedefli kamu desteği sağlanmalıdır.
c. Bankacılık birliği tamamlanmalı, önemli sınır ötesi operasyonları olan Avrupa bankaları için düzenleyici, denetleyici ve kriz yönetimi açısından “ülke bağımsız” değerlendirme yapılmasına izin verecek ayrı yargı alanı oluşturulmalıdır. Bu öneri, önemli sınır ötesi operasyonları olan söz konusu bankalar için ayrı mevduat sigorta planları oluşturulması ve iflas ettiklerinin ilan edilmesi durumunda ulus üstü düzeyde çözüm sağlayacak bir yapı kurulması anlamına gelmektedir.
iii. AB bütçesi daha etkili şekilde dağıtılmalıdır:
a. Önümüzdeki Çok Yıllı AB Mali Çerçevesi'ne “Rekabetçilik Sütunu” ilave edilerek, katma değere sahip, çok sayıda AB ülkesini ilgilendiren ortak stratejik sanayi projelerine önemli kaynak ayrılması sağlanmalıdır.
b. Günümüzde sayıları 50’yi geçen AB fon programlarının sade yaklaşımla sayısının azaltılması, kurallarının uyumlaştırılması ve etkisinin artırılması sağlanmalıdır.
c. AB ülkelerindeki ulusal yatırım ve destek bankaları arasında eşgüdüm sağlanarak inovasyon ve stratejik yatırımlara destek sağlanmalıdır.
d. AB Toparlanma Fonu-NextGenerationEU ortak borçlanmasının geri ödemeleri ertelenerek AB bütçesindeki kaynak miktarının artırılması sağlanmalıdır. (NextGenerationEU geri ödemeleri 2028 yılında başlayacak ve yılda 30 milyar € geri ödeme yapılması gerekecek.)
iv. AB Toparlanma Fonu-NextGenerationEU başarısına dayanılarak ve bu defa daha güçlü mali kurallar çerçevesi çizilerek, ortak yatırım projelerini finanse etmek için ortak borçlanma araçları ihraç edilmesi önerilmektedir.
Devam edecek…Perşembe günü Yönetişimin Güçlendirilmesi ve Rekabet Politikasının Yenilenmesi konu başlıklarındaki öneriler ile dizimizi sonlandıracağız…
