Rengarenk tasarımları, farklı kullanım amaçları ve popüler kültüre göre değişen şekilleriyle alış veriş merkezleri, okul önleri, kırtasiye ve bakkal gibi kolay ulaşabilecek yerlerde satılan bıçak, kılıç ve silah gibi şiddet içerikli oyuncaklar dikkati çekiyor.
Bu oyuncakların çocukların zihninde güç ve kontrol gibi temaları normalleştirdiğini ve saldırgan davranışlara zemin hazırladığını belirten uzmanlar, AA muhabirine, oyuncak seçiminin neden önemli olduğunu anlattı.
İstanbul Medipol Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mefharet Veziroğlu Çelik, çocukların eğitim sürecinde oyuncakların öğrenimlerine ciddi katkı sağladığını söyledi.
Dışarıdan bakıldığında sadece bir oyuncak demenin doğru olmadığını belirten Çelik, "Bu ürünler doğru seçilmediğinde çocukların davranışları, sosyal ve duygusal gelişimleri ile akran ilişkileri açısından düşünülenden daha zararlı sonuçlar doğurabilir." dedi.
Çocukların çizgi filmler, diziler ve filmlerdeki şiddet ve kavga ögelerinden etkilendiğini dile getiren Çelik, "Bu süreçte etik sorumluluk üstlenilmemesi, çocukların şiddete eğilimli davranışları taklit etmelerine yol açabiliyor. Şiddet içerikli oyuncaklar çocuklar için güç ve cesaret sembolü olarak talep görüyor ve sosyal ortamlarda kullanılıyor. Özellikle duygusal eksiklikleri ve özgüven problemleri olan çocuklarda bu yanlış algılamalar daha yoğun olarak görülebiliyor." diye konuştu.
Çelik, şöyle devam etti:
"Şiddet içerikli ürünlerin çocuklar arasında yaygınlaşması, çocukların saldırgan davranışlar göstermelerine, şiddete eğilimli bireyler olmalarına ve ileride suça yönelik faaliyetlere yönelmelerine yol açabilir. Bu nedenle, bu tür ürünlerin çocukların kolaylıkla ulaşabileceği yerlerde bulundurulmamasına özen gösterilmeli. Şiddet içerikli oyun ve oyuncaklar yalnızca bir çocuğun, ailenin veya okulun sorunu değildir. Bu ürünlerin toplum genelinde yaygınlaşması, toplumda küçük yaştan itibaren şiddetin normalleştirilmesine ve çocukların güvenliğinin tehlikeye düşmesine sebep olabilir."
"OYNADIKLARI OYUNCAKLAR, ÇOCUKLARIN ZİHİN YAPISI VE DAVRANIŞLARINI ETKİLEYEBİLİYOR"
İbn Haldun Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Araştırma ve Uygulama Merkezi (REDAM) Koordinatörü Klinik Psikolog Mehmet Büyükçorak, son dönemlerde çocuklar ve gençler arasındaki şiddetin artmasının toplumun psikolojisi açısından endişe verici olduğunu söyledi.
Büyükçorak, "Oynadıkları oyuncaklar, çocukların zihin yapısı ve davranışlarını etkileyebiliyor. Şiddet içerikli oyuncaklar ve silah benzeri nesneler, çocukların zihin dünyasında güç, kontrol ve agresyon gibi temaları normalleştirerek saldırgan davranışlara zemin hazırlayabilir." ifadesini kullandı.
Sosyal öğrenme teorisine göre, çocukların çevrelerinden gördükleri davranışları taklit etmeye eğilimli olduğunu dile getiren Büyükçorak, "Bu tür oyuncaklarla vakit geçiren çocuklar, şiddetin bir iletişim ve problem çözme yöntemi olduğu yanılgısına kapılabilir ve bu yaptıklarının aslında olağan dışı olduğunun bile farkında olmadan şiddet davranışlarını sergileyebiliyor." diye konuştu.
Ailelere de uyarılarda bulunan Büyükçorak, "Aileler ve eğitimciler, çocukların oynadığı oyuncak türlerini ve internette maruz kaldıkları içerikleri dikkatle gözlemlemelidir. Çocuklara şiddet içermeyen, işbirliğini, yaratıcılığı ve empatiyi teşvik eden oyuncaklar sağlamak, onların sağlıklı bir psikososyal gelişim geçirmelerine katkı sağlar. Ayrıca, çocuklarla şiddet içeren oyuncakların ve gerçek aletlerin tehlikeleri hakkında konuşarak onları bu konuda bilinçlendirmek de önemlidir." ifadelerini kullandı.
Büyükçorak, birçok ülkede şiddet içerikli oyuncaklar ile kesici aletlerin çocuklara satışının sınırlı veya yasaklanmış olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Bu konuda daha sıkı düzenlemeler yapılması gerektiği açıktır. Çocukların zihinsel ve fiziksel sağlığını korumak için bu tür ürünlerin satışı ve reklamları üzerine daha net yasaklar getirilmelidir. Şiddet içerikli oyuncakların üretilmesi ve piyasaya sunulması, çocuk gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Üreticiler, çocukların psikolojik sağlığını gözeterek daha bilinçli ve zararsız ürünler geliştirmeye teşvik edilmelidir."
"ÇOCUKLARIN ÖFKE VE SALDIRGANLIK DUYGULARINI TETİKLEYEBİLECEK OYUNCAKLARDAN UZAK DURULMALI"
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi'nde Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, çocukların oyuncak seçimlerinin uzmanlar için önemli olduğunu belirterek, "Çocukların daha çok hangi oyun ya da oyuncaklarla zaman geçirdiği, daha çok neleri tercih ettiği ya da oyun içerisinde bunları hangi amaçla kullandıkları bizim için çok önemli." dedi.
Çocuklara şiddet içerikli oyuncakların zararlarının doğru şekilde anlatılması gerektiğini belirten Yıldırım, "Aksi halde bu oyuncakların onların ellerinden alınması ekstra merak konusu olarak ilgilerini artırabilir. Özellikle bu tür oyuncakların okul önlerinde satılması çocukların daha fazla ilgisini çekmek için." diye konuştu.
Bir çocuğun oyuncak aldığında diğer çocukların da psikolojik olarak aynı oyuncağı edinme noktasında ısrarcı olabileceğini aktaran Yıldırım, "Çocuk psikolojisi, bir şey gördüğünde onu kendisinde de görmek ister. Bu yüzden burada tehlikeli olan nesnenin kendisinden ziyade kullanım amacı önemli. Çok masumane olan nesneler bile zarar vermek amacıyla kullanıldığında tehlikeli olabiliyor. Yani birbirlerine temas etmeden ya da zarar vermeden bu oyuncakların kullanımı önemli. Çünkü bazen silah tarzındaki oyuncaklarla da oynamak isteyebiliyorlar. O yüzden kullanım amacı bizim için çok değerli, çok önemli." ifadesini kullandı.
Yıldırım, ebeveynlerin ve eğitimcilerin, çocukların öfke ve saldırganlık duygularını tetikleyebilecek oyuncaklardan uzak durmalarını sağlamaları gerektiğini de sözlerine ekledi.
