CHP’nin İzmir’de başlattığı 2 gün süren Engellilik Çalıştay’ında engellilerle ilgili sıkıntılar ve çözüm önerileri 15 masa etrafından tartışıldı. Bu tartışmalar sonucu ortaya çıkan sorunlar ve çözüme ilişkin öneriler bir sonuç bildirgesi haline getirildi ve CHP Genel Başkan Yardımcısı Aylin Nazlıaka tarafından açıkladı.
Nazlıaka düzenlediği basın toplantısında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı kanalıyla güncel bir veriye sahip olmasak da sivil toplum örgütlerinin verisine göre; Türkiye’de en az 10 milyon engelli bireyin yaşadığını dile getirdi. “Aileleri ile birlikte 40 milyon yurttaşımız doğrudan ya da dolaylı olarak engellilikle ilgili zorluklardan etkilenmektedir” diyen Nazlıaka, “Ancak, yıllardır engelli yurttaşlarımızın karşılaştığı sorunların çözülmesi için gereken adımlar bir türlü atılmamıştır. Biz, Cumhuriyet Halk Partisi olarak, engelli yurttaşlarımızın eşitlikçi haklara kavuşabilmesi için mücadele etmekte kararlıyız” ifadelerini kullandı.
2 gün süren çalıştay boyunca 15 ayrı başlıkta engellilerin sorunlarının tartışıldığını anlatan Nazlıaka, çalıştay sürerken alınan bazı tavsiye kararları olduğunu belirterek, “İzmir’de Aziz Kocaoğlu döneminde başlayan kırmızı bayrak uygulamasının tüm Türkiye’de yaygınlaştırılması bunlardan birisi. Daha çalıştayımızın sonuç bildirgesi açıklanmadan bazı sonuçlar aldık bile. 2 gün önce düzenlediğimiz panel sonrasında 3 dile getirilen bir soruna, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Cemil Tugay çözüm üretti. İşitme engelli bireyler için hastanelerde işaret dili tercümanı ekibi kurulacağını açıkladı. Çalıştayda ifade edilen bir diğer tavsiye kararı ise siyasi temsiliyet noktasında idi. Engelli bireylerin siyasette ve karar mekanizmalarında daha görünür ve etkin olması istenildi” değerlendirmesi yaptı.
Çalıştay kapsamında 15 masada dile getirilen sorunlar ve çözüm önerileri şöyle oldu:
1. Masa: Engelliliğin Önlenmesi ve Risk Faktörlerinin Azaltılması
Sorunlar:
Engelliliğe yol açan risk faktörleri arasında akraba evliliği, trafik kazaları, iş kazaları, tedaviye erişim sorunları, kötü beslenme alışkanlıkları, yaşlanma ve fiziksel aktivite kaybı gibi etmenler bulunmaktadır.
Çözümler:
Kalıtsal hastalıklar için önleyici tedbirler alınmalıdır. Ulusal sağlık, sosyal ve eğitim politikaları oluşturulmalıdır. Çevre kazalarını önleyecek düzenlemeler yapılmalıdır. Aktif yaşlanma sürecinde fiziksel aktiviteler teşvik edilmelidir.
Akraba evliliğine karşı farkındalık artırılmalıdır. Genetik hastalıklar için yasal önlemler alınmalıdır.
2. Masa: Engelli Bireyler için Sağlık Hizmetlerine Erişim
Sorunlar:
Engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişimde zorluklar yaşamaktadır. Fiziksel altyapı eksiklikleri vardır.
Çözümler:
Sağlık kuruluşlarında erişilebilirlik artırılmalıdır. Engelsiz Sağlık İletişim Merkezi gibi uygulamaların bilinirliği artırılmalıdır. Her sağlık tesisinde engelli danışma birimleri oluşturulmalıdır. Nadir hastalıklar için acil eylem planları yapılmalıdır. Akıllı protez tedavi yöntemlerine destek sağlanmalıdır.
3. Masa: Eğitimde Erişim Stratejileri
Sorunlar:
Engelli bireylerin eğitime erişimi sınırlıdır. Eğitimde engelli bireyler için uygun erişilebilirlik koşulları ve bireyselleştirilmiş program eksiklikleri vardır.
Çözümler:
Eğitim programları, engellilere göre güncellenmeli ve dijital erişilebilirlik standartları geliştirilmelidir. Otizmli bireyler için sınıf düzenlemeleri yapılmalıdır. Yapay zeka destekli bireysel öğrenme uygulamaları geliştirilmelidir. Eğitim malzemeleri yerli üretimle daha erişilebilir hale getirilmelidir.
4. Masa: Erişilebilir Kentler: Fiziksel ve Sosyal Engellerin Kaldırılması
Sorunlar:
Kentlerde engelliler için fiziksel ve sosyal engeller bulunmakta; uygulamalarda eksiklikler ve farkındalık eksikliği gözlemlenmektedir.
Çözümler:
Kapsayıcı kentsel alanlar oluşturulmalı, engelli parkı ve otobüs gibi ayrıştırıcı çözümler yerine herkes için uygun alanlar sağlanmalıdır. Yerel yönetimler için erişilebilirlik kitapçığı çıkarılmalı ve denetimler yapılmalıdır. Engelliler için afet eylem planları oluşturulmalıdır.
5. Masa: Engelli Duyarlı İklim Krizi ve Afet Yönetim
Sorunlar:
İklim değişikliği ve afetler engelli bireyler için özel riskler taşımaktadır.
Çözümler:
Engelli bireylerin gereksinimlerine göre afet ve iklim değişikliği uyarı süreçleri oluşturulmalıdır. Akıllı kentler stratejisi, engelli bireyleri kazalara ve afetlere karşı koruyacak şekilde planlanmalıdır.
6. Masa: Engellilik ve Toplumsal Algılar: Farkındalık ve Bilinçlendirme Kampanyaları
Sorunlar:
Toplumda engellilik algısı olumsuzdur, bu da ayrımcılığı ve dışlanmayı beslemektedir.
Çözümler:
Ayrımcılıkla mücadele yasası derhal çıkartılmalıdır. Farkındalık projeleri ve medyada kamu spotları ile engelliliğe dair bilinç artırılmalıdır. MEB müfredatına ayrımcılıkla mücadele eğitimi dahil edilmelidir.
7. Masa: Engelli Bireylerin Kültürel ve Sosyal Yaşama Katılımının Desteklenmesi
Sorunlar:
Engellilerin kültür ve sanata katılımı, fiziksel ve yapısal engellerle kısıtlanmaktadır.
Çözümler:
Kültür ve sanat alanlarında erişilebilirlik artırılmalı, görevli personel bilinçlendirilmelidir. Engellilere yönelik etkinliklerde profesyonel yardımcılar görevlendirilmelidir.
8. Masa: Engellilikte Rehabilitasyon ve Psikososyal Destek Hizmetleri
Sorunlar:
Rehabilitasyon hizmetlerinin süresi ve kalitesi yetersizdir.
Çözümler:
Rehabilitasyon hizmetlerinin kapsamı genişletilmeli ve ücretsiz eğitim sağlanmalıdır. Psikososyal destek merkezleri yaygınlaştırılmalıdır.
9. Masa: Yerel Yönetimlerde Engelli Dostu Hizmet Modelleri
Sorunlar:
Belediyelerde engelli hizmetlerinin entegrasyonu ve etkinliği arttırılmalıdır.
Çözümler:
Yerel yönetimlerde hak temelli engellilik bakış açısı ana akımlaştırılmalıdır. Zihinsel engellilere özel hizmet modelleri geliştirilmelidir.
10. Masa: Engelli Bireyler için Hukuki Destek: Hakların Güçlendirilmesi ve Korunması
Sorunlar:
Engellilerin hukuki haklarına erişim ve korunması yetersizdir.
Çözümler:
Engelli haklarına ilişkin yasal düzenlemeler yapılmalı ve adalete erişim engelleri kaldırılmalıdır. Engelli bakım emeği veren kişilere sosyal güvenlik hakkı sağlanmalıdır.
11. Masa: Engelli Kadınlar ve Kırılgan Gruplar için Özel Politikalar
Sorunlar:
Engelli kadınlar ve kırılgan grupların özel ihtiyaçları yeterince dikkate alınmamaktadır.
Çözümler:
Engelli kadınlara yönelik çalışmalar yapan STK'lar desteklenmeli, sığınma evlerinin koşulları iyileştirilmelidir. Boşanmış engelli kadınlar için meslek eğitimleri sağlanmalı ve istihdamda öncelik verilmelidir.
12. Masa: Çocuk ve Gençler İçin Erken Müdahale ve Önleyici Sağlık Hizmetler
Sorunlar:
Erken müdahale ve sağlık hizmetlerine erişimde eksiklikler bulunmaktadır.
Çözümler:
Erken müdahale programları etkinleştirilmeli ve okullarda engelli çocuklar için özel eğitim ortamları oluşturulmalıdır. İşaret dili ve braille alfabesi yaygınlaştırılmalıdır.
13. Masa: Engelli Bireyler İçin Yaşlılık ve Çoklu Yetersizliklere Yönelik Entegre Hizmetler
Sorunlar:
Yaşlı engelliler için bakım hizmetleri yetersizdir. Yaşlı engellilerin sosyal hayata katılımı zayıftır.
Çözümler:
Yaşlı engelli bakım haritaları oluşturulmalı ve evde bakım hizmetleri yaygınlaştırılmalıdır. Akıllı şehir projeleri yaşlı engelliler için uygulanmalıdır.
14. Masa: Engelli Bireylerin İş Gücüne Katılımı ve İstihdam Politikaları
Sorunlar:
Engelli bireylerin iş gücüne katılımı sınırlıdır ve sosyal destek ödenekleri istihdamla uyumsuzdur.
Çözümler:
Engelli bireylerin istihdamına yönelik çalışmalar artırılmalı, engelli kooperatifleri kurulmalıdır. Engelli bireyler yetkinliklerine uygun işlerde istihdam edilmelidir. İşverenler engelli dostu çalışma ortamları oluşturmak için teşvik edilmelidir.
15. Masa : Yapay Zeka, Dijital Dönüşüm ve Teknolojik Çözümler
Sorunlar:
Engelli bireyler dijital çözümlerden yeterince yararlanamıyor.
Çözümler:
Engelli bireyler için dijital okuryazarlık eğitimleri verilmelidir. Teknolojik cihazlar engellilere özel olarak tasarlanmalı ve devlet destekleri artırılmalıdır.
