Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ikinci çeyreğe ilişkin dönemsel gayrisafi yurt içi hasıla verilerini yayımladı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Bugün açıklanan ikinci çeyrek büyüme verilerine göre iç talebin büyümeye katkısı 1,2 puana gerilerken, net dış talebin pozitif katkısı 1,3 puan oldu” dedi.
Buna göre yıllık verilere dayalı olarak hesaplanan yıllık gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), zincirlenmiş hacim endeksiyle 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5,1 artış kaydetti.
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 76,8 artarak 26 trilyon 545 milyar 722 milyon TL oldu. Gayrisafi yurt içi hasılada en yüksek payı 2023 yılında yüzde 19,5 ile imalat sanayi aldı. İmalatı, yüzde 13,9 ile toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı ve yüzde 9,5 ile ulaştırma ve depolama sektörü izledi. Yıllık gayrisafi yurt içi hasılada en düşük pay hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri için gerçekleşti.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise büyüme verilerine ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede; “Kırılganlıkları önemli ölçüde azalttığımız zorlu bir dönemi geride bıraktık. Büyümede dengelenme başladı, cari açık daraldı, risk primi azaldı, dış kaynak girişleri arttı, rezervler iyileşti ve dezenflasyon sürecine girdik. Bugün açıklanan ikinci çeyrek büyüme verilerine göre iç talebin büyümeye katkısı 1,2 puana gerilerken, net dış talebin pozitif katkısı 1,3 puan oldu. İşsizlik oranının yüzde 8,8 ile yatay seyrettiği ikinci çeyrekte istihdam bir önceki çeyreğe göre 205 bin kişi arttı. Güçlenen makro finansal istikrarımızın ve daha destekleyici olması öngörülen küresel koşulların dezenflasyonun büyüme üzerindeki kısa vadeli etkilerini sınırlamasını bekliyoruz. İyileşen güven ve istikrar ortamını pekiştirecek Orta Vadeli Programımızı (2025-2027) yakın zamanda kamuoyu ile paylaşacağız. Kalıcı fiyat istikrarını sağlayarak sürdürülebilir büyümenin zeminini sağlamlaştıracak ve vatandaşlarımızın refahını artıracak politikaları kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz” dedi.
TÜİK verilerine göre kişi başına gayrisafi yurtiçi hasıla 2023 yılında 311 bin 109 lira oldu. Bu tutar ABD doları cinsinden 13 bin 243 dolar olarak ölçüldü.
Verilere göre hizmet faaliyetleri yüzde 12.7 ile en büyüyen sektör arasında yerini aldı. Bu kapsamda toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı yüzde 11,5 ve finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 8,5 ile 2023 yılında en çok büyüyen sektörler oldu. Madencilik ve taş ocakçılığı yüzde 14,7, su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri yüzde 8,5 ve mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler yüzde 2,5 ile en çok küçülen sektörler oldu
Hanehalkı tüketim harcamaları yüzde 13.6 arttı
TÜİK verilerine göre 2023 yılında bir önceki yıla göre hanehalkı nihai tüketim harcamaları yüzde 13.6 arttı. Hanehalkı harcamalarında en yüksek payı alan harcama grupları sırasıyla, yüzde 22,8 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 19,7 ile ulaştırma ve yüzde 11,1 ile konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar oldu.
Devletin harcamaları ise yüzde 2.4 arttı
Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı 2023 yılında yüzde 13,1 olurken, gayrisafi sabit sermaye oluşumunun payı yüzde 31,9 olarak gerçekleşti. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 2,4 artarken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 8,4 arttı.
Mal ve hizmet ihracatı düştü ithalatı 4 kat arttı
Mal ve hizmet ihracatı 2023 yılında zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 2,8 azalırken ithalatı ise yüzde 11,8 arttı. Harcama yöntemine göre cari GSYH ana bileşenleri içerisinde toplam mal ve hizmet ihracatının payı yüzde 31,9, ithalatın payı ise yüzde 34,4 oldu.
İşgücü ödemeleri yüzde 116,7 arttı
Gelir yöntemiyle gayrisafi yurt içi hasıla hesaplamalarına göre işgücü ödemeleri, 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 116,7 artarken, brüt işletme artığı/karma gelir yüzde 62,3 arttı. İşgücüne yapılan ödemelerin cari gayrisafi katma değer içindeki payı 2022 yılında yüzde 26,3 iken bu oran 2023 yılında yüzde 32,5 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise 2022 yılında yüzde 53,7 iken 2023 yılında yüzde 47 oldu.