DİSK-EMAR Türkiye ile OECD ülkeleri arasında son 10 yılda kamuda ve genel işkolundaki yatırımları karşılaştırdı. Verilere göre, Türkiye, OECD ülkeleri arasında kamu harcamalarının en düşük olduğu ülkelerin başında geliyor. Buna göre, Türkiye'de kamu harcamaları yüzde 35.8 ile Avrupa ülkelerinin ve OECD ülke ortalamasının on beş puan altında kaldı. OECD verilerine göre, GSYH içinde kamu harcamalarına ayrılan payın üye ülkelerdeki ortalaması yüzde 46,3 oldu. AB ortalaması ise yüzde 50’yi gördü. Bu oran; Almanya’da yüzde 49,7, Fransa'da yüzde 58,1, Hollanda'da yüzde 44,5 ve Yunanistan'da yüzde 52,5’i buldu.
KAMU HARCAMALARI İÇİNDEKİ SOSYAL HARCAMALAR AYNI
Son 10 yılda kamu harcamaları içinde eğitim, sağlık, sosyal güvenlik, çocuk ve engelli bakımı, işsizlik yardımları, emeklilik maaşları, barınma ve aile yardımları gibi kalemleri kapsayan sosyal harcamalar konusunda anlamlı bir artış olmadı. Türkiye’de sosyal harcamalara ayrılan pay, bu dönemde yalnızca 1 puan artış gösterdi. 2014 yılında GSYH içinde kamu sosyal harcamalarının payı yüzde 15,6 iken; 2024 Eylül ayında bu oran 0,1 puanlık bir artışla ancak yüzde 15,7 seviyesine çıktı. OECD ülkelerinde ise bu oran yüzde 21 düzeyini buldu.
EĞİTİME AYRILAN PAY EN AZ
GSYH'den kamusal hizmetlerine ayrılan payın en az olduğu kalem de eğitim oldu. GSYH içinde eğitime ayrılan pay yalnızca yüzde 3,6 oldu ve son 10 yılda eğitimin özelleştirilmesiyle birlikte bu oran 0,3 puan azalma kaydetti. Sağlık hizmetlerine ayrılan pay ise pandemi süreci haricinde artış göstermemiş ve GSYH'nin yüzde 3,6'sı seviyesinde kaldı. Emekli aylıkları, sosyal yardımlar, primsiz ödemeler ve doğrudan gelir desteği ödemelerini kapsayan sosyal koruma harcamaları için GSYH'den ayrılan pay ise yüzde 8,1’i buldu ve on yıllık süreçte yalnızca 1 puan arttı.
Türkiye'deki toplam istihdam içinde kamu sektöründeki istihdam oranı, birçok Avrupa ülkesine kıyasla oldukça düşük kaldı. Türkiye'de kamu sektöründeki istihdam oranı, OECD ülkeleri ortalamasının 1,7 puan altında, yüzde 16,7 seviyesinde oldu. Bu oran, OECD üye ülkeleri ortalamasında yüzde 18,4'e ulaşıyor.
Son on yıllık süreçte özel sektördeki istihdamın 3,5 puan azalarak 2024 Eylül ayı itibarıyla yüzde 83,3'e düştüğü görüldü. Öte yandan, kamu sektöründeki istihdam 3,5 puan artarak yüzde 16,7 seviyesine yükseldi. Bu kapsamda özel sektörde çalışan sayısı 26 milyon 366 bini aşarken, kamu sektöründe çalışan sayısı 5 milyon 265 bini geçti.
