Tarihi Kentler Birliği Birlik Meclisi II. Olağan Toplantısı Muğla’nın Marmaris ilçesinde gerçekleştirildi. Kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirlik konuların ele alındığı toplantıya Ankara Büyükşehir Belediyesi ve TKB Başkanı Mansur Yavaş başkanlık etti. Toplantıya CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökhan Zeybek ve belediye başkanları da katıldı. Toplantı Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras ve Mansur Yavaş'ın açılış konuşmalarıyla başladı.
TKB Başkanı Mansur Yavaş yaptığı konuşmada Tarihi Kentler Birliği’ne üye belediyelerinin güçlü bir altyapıya sahip olmalarını sağlamak, planlama süreçlerini desteklemek için çalıştıklarını ifade ederek, “Tarihi Kentler Birliği olarak, somut ve somut olmayan kültürel mirasın korunması adına yeni projeler geliştireceğiz. Bugün burada sadece tarihi yapılarımızı değil, aynı zamanda şehirlerimizin genel dokusunu koruma amacıyla atmamız gereken önemli adımları da değerlendireceğiz” dedi.
ÇEKÜL Vakfı ve TKB kültürel mirasın korunmasında öncü oldu
TKB’nin kuruluşundan bugüne yolculuğunu anlatan Yavaş, kültürel mirası yaşatma sorumluluğunu TKB’nin pekiştirerek sürdürdüğünü ifade etti. Yavaş şöyle konuştu: “Tarihi Kentler Birliği’nin kökleri, 7-8 Ekim 1999 tarihinde Strazburg’da düzenlenen Avrupa Tarihi Kentler Birliği’nin kuruluş toplantısına uzanıyor. Bu toplantıya Türkiye, Bursa Büyükşehir Belediyesi aracılığıyla gözlemci üye olarak katılmıştı. Ve nihayet, 22 Temmuz 2000 tarihinde, 52 belediyenin bir araya gelmesiyle Bursa’da Tarihi Kentler Birliği’ni resmen kurduk. Bu tarihten itibaren Türkiye’de korumanın kaderi de değişti. Bu noktada kıymetli hocamız Prof. Dr. Metin Sözen’i anmadan geçemeyeceğim, buradan da kendisine saygılarımı iletiyorum. 1975 yılında Safranbolu’da başlayan koruma hareketi, onun sayesinde geniş bir vizyona kavuştu. ÇEKÜL Vakfı ve Tarihi Kentler Birliği, bu vizyonun birer yapı taşı oldu. Tarihi Kentler Birliği, kuruluşundan itibaren tarihi ve kültürel varlıklarımızın korunması konusunda öncü bir birlik olmuştur.’’
Hayata geçen yüzlerce proje
TKB’nin kuruluşundan bugüne aktif bir şekilde hareket ettiğini ifade eden Yavaş, “geriye dönüp baktığımızda 441 proje için 15 milyona yakın bir tutarı hibe ettik. Arkada gördüğünüz bu öncesi sonrası görselleri Tarihi Kentler Birliği’nin fikriyle, vizyonuyla elinin değdiği projelerdir. 120 toplantı yaptık. 5 bin uzmana 363 eğitim semineriyle profesyonel destek sağladık ve yayımlanmış 6 araştırma raporu çıkardık. Yüzlerce katılımcının misafir edildiği Anadolu Buluşmalarını, alanında uzman misafirlerimizle Anadolu Seminerlerini ve 9 farklı kültür havzasında sürdürülen 'Kültür Öncelikli Bölgesel Yol Haritaları' gibi önemli programlarımızı hayata geçirdik. Bunun yanı sıra 24 yılda 9 yurt dışı ziyareti gerçekleştirdik.’’ diye konuştu.
Belediyelere KUDEB’leri aktif hale getirin çağrısı
Tarihi Kentler Birliği’nin üyeleri ile birlikte hareket ederek KUDEB’lerin kurulmasını, tarihi eserlerin onarımı için kaynak yaratılmasını ve yasal düzenlemelerle koruma bilincinin yaygınlaşmasını sağladığını ifade eden Yavaş, belediye başkanlarına da bir çağrı yaptı. Yavaş, “Bugün 49 belediyemizin çatısı altında KUDEB birimi bulunuyor. Tüm üye belediyelerimize çağrıda bulunmak istiyorum: Lütfen, birliğimizin destekleriyle kurulan KUDEB’lerinizi aktif hale getirin ve tarihi mirasımıza sahip çıkmaya devam edin.’’ dedi.
İdeolojilerin dışarıda kaldığı ortak hedeflerimiz var
“Tarihi Kentler Birliği kurulurken, sadece bir kurum değil, bir aile gibi samimi ve dayanışma dolu bir yapı olmasını arzulamıştık. Tüm ideolojilerin dışarıda kaldığı, yalnızca ortak hedeflerin, dayanışmanın olduğu bir inançla yola çıkmıştık. Tek derdimiz ortak değerimiz olan tarihimize sahip çıkmaktı.’’ hatırlatmasında bulunan Yavaş, TKB’nin yürüttüğü Milli Mücadele’yi konu alan online harita hakkında bilgi verdi. Yavaş ,”Her bir köşesi birbirinden kıymetli memleketimizde hem gençlerimiz ve çocuklarımız için tarihimizi canlı tutmak hem de kültür turizmi yoluyla bölgelerimize katkı sağlamak amacıyla bazı rotalar çalışıyoruz. Bu rotaların ilkini de 'Millî Mücadele' için hazırladık. Birliğimizin çatısı altında tarihte örneği nadir görülen nitelikteki bu uzun ve destansı mücadeleyi, kaybolmaya yüz tutmuş anlatısıyla birlikte tespit ederek sizlere sunuyoruz. 45 ilimizde birbirini tamamlayan beş rota ve online harita üzerinde hazırladığımız 172 noktada yer alan bilgiler ve belgeler, Millî Mücadele’nin izlerini taşıyor.’’ diye konuştu.
Deprem bölgesindeki tarihi ve kültürel dokuyu korumamız lazım
Konuşmasında 6 Şubat Depremine de yer veren Yavaş, bölge halkının yeniden ayağa kalkması, yaralarını sarması için ne gerekiyorsa yaptıklarını ve yapacaklarını belirterek ”Tarihi Kentler Birliği olarak encümen üyelerimizle ilk saha gezimizi Hatay, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Adıyaman’da yaptık. Programımız kapsamında 4 ilde, 8 ilçe ve 28 kurum ziyareti gerçekleştirdik; 34 belediye başkanıyla bir araya geldik. Depremin ardından hayata geçirilen planlama ve projelendirme çalışmalarını yerinde değerlendirerek yetkililerle süreç hakkında istişarede bulunduk. Orada gördüğümüz tablo, şehirlerin ayağa kalkarken tarihi ve kültürel dokusunu koruyarak yapılması yönündeydi.’’ dedi.
Yurtdışı faaliyetler hızlandı
TKB’nin yurt içinde olduğu kadar yurt dışında da aktif çalışmalar yürüttüğünü ifade eden Yavaş, faaliyetler hakkında şu bilgileri verdi: “Geçtiğimiz günlerde Paris’e gittik. Paris Büyükelçimiz Sayın Yusuf Demirel’i, Paris Belediye Başkanı Sayın Anne Hidalgo ve MEDEF International Başkanı Sayın Jean Lemierre’i ile ziyaret ettik. Ülkemizden UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girecek adaylar için görüşmelerde bulunduğumuz Türkiye’nin UNESCO Daimi Büyükelçisi Sayın Gülnur Aybet’i ziyaretimiz oldukça önemliydi. Kentlerimizin tarihi ve kültürel miras alanlarının yanı sıra, somut olmayan kültürel mirasını da koruyarak; geleneklerimizi ve bizi biz yapan değerleri geleceğe aktarıp, uluslararası düzeyde görünürlük sağlayabileceğimizi ve böylece hem turizmi hem de ekonomimizi canlandırabileceğimizi biliyoruz. İşte bu görüşmeler tüm üye kentlerimize yayılsın, farklı coğrafyalarda, farklı zamanlarda yaşanmışlıkları, geçmişin izlerini, bugün hala yaşayan tarihi ve kültürel mirası yerinde görerek örnek alalım, uluslararası işbirlikleri ve çalışmalar gerçekleştirelim diye geçmişte olduğu gibi her yıl mutlaka yapılacak uluslararası saha gezileri planlıyoruz.’’
Somut olmayan kültürel miras, ekonomik kalkınmanın itici gücüdür
Türkiye’nin zengin tarihi geçmişi ve pek çok medeniyetin izlerini barındırmasıyla yalnızca somut kültürel miras değil, aynı zamanda somut olmayan kültürel miras açısından da büyük bir hazineye sahip olduğunu ifade eden Yavaş, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’nin bu değerlerin tespit edilmesi, kayıt altına alınması, tanıtılması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması sorumluluğunu belediyelere de yüklediğini belirtti. Yavaş, ”bu görev bilinciyle Tarihi Kentler Birliği olarak bizler de somut olmayan kültürel mirasın korunması ve yaşatılması için çalışmalarımızı başlattık. Geçtiğimiz günlerde sizlerden istediğimiz tescilli envanter bilgisiyle hedefimiz değerlerimizi kayıt altına alarak yaşatmak ve gelecek için daha şeffaf bir paylaşımı sağlamak. Somut olmayan kültürel mirasın korunması, aynı zamanda somut kültürel mirasın yaşatılmasını ve görünür kılınmasını destekleyen bir süreçtir. Bunun örneklerinden biri de 2000’li yılların başında hayata geçirmeye başladığımız Beypazarı Yeniden Projesi. Beypazarı gibi küçük bir ilçenin dönüşümünü sağlayan bu restorasyon ile bizler 2000 yılında yalnızca 17 yapıda gerçekleştirdiğimiz restorasyon çalışmaları 2008’de 550’ye, 2024 yılında ise 650’ye ulaştırdık. Somut olmayan kültürel miras, sadece bir değer değil; aynı zamanda sosyal ve ekonomik kalkınmanın itici gücüdür. Tarihi Kentler Birliği olarak, somut ve somut olmayan kültürel mirasın korunması adına yeni projeler geliştireceğiz. Bugün burada sadece tarihi yapılarımızı değil, aynı zamanda şehirlerimizin genel dokusunu koruma amacıyla atmamız gereken önemli adımları da değerlendireceğiz.’’ dedi
Tarihi Kültürel Miras Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması Ödülleri
Tarihi Kentler Birliği Birlik Meclisi, 2024 yılı II. Olağan Meclis Toplantısı’nda Tarihi Kültürel Miras Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması sonuçları da açıklandı.
Metin Sözen Büyük Ödülü’nü Bedesten Kent Müzesi, 100. Yıl Kale Halk Kütüphanesi ve Niğde Kalesi Koruma ve Yenileme adlı 3 proje ile Niğde Belediyesi kazanırken, 6 kategoride 30 belediye ödül aldı.
TKB Başkanı Mansur Yavaş kentsel, arkeolojik ve doğal değerleri yaşama katma konusunda belediyelerin yanından olduklarını belirterek ”Koruma ve Özendirme' Yarışmamız ile yerel yönetimlerimizde koruma bilincini geliştirerek, mirasımıza mümkün olduğunca hep birlikte sahip çıkmayı hedefliyoruz.’’ dedi.
