Türkiye'de kuş halkalama çalışmaları, Samsun'daki Cernek, Iğdır'daki Aras, Ankara'daki Eymir ve Antalya'daki Boğazkent istasyonlarında aktif olarak sürüyor. Havaların soğumasıyla kuşların göç yolculuğuna başladıkları bu günlerde başkentin merkezinde bulunan Eymir Kuş Halkalama İstasyonu'nda da göç yoğunluğu yaşanıyor.
Ankara Üniversitesi (AÜ), ODTÜ ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün işbirliğinde ve Ornithological Society of the Middle East'in destekleriyle istasyonda, kuş göçlerini ve sayılarındaki değişiklikleri takip etmek amacıyla halkalama yapılıyor. Belirlenen noktalardaki ağlara takılan kuşların türü, yaşı ve cinsiyeti kayıt altına alınarak kimliklendiriliyor. Sağlık kontrolleri yapılan ve bacaklarına lastik çemberler takılarak halkalanan kuşlar, göç maceraları takip edilmek üzere doğaya salınıyor.
İSTASYON, ÖĞRENCILER IÇIN AÇIK HAVA LABORATUVARI
AÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Arzu Gürsoy Ergen, istasyonda yürütülen çalışmalara ilişkin bilgi verdi. Ağustos ayı itibarıyla göç mevsiminin başladığını, Türkiye'de 5 kuş halkalama istasyonunun bulunduğunu ve bunlardan 4'ünün şehrin dışında olduğunu belirten Ergen, "Şehir merkezine en yakın Eymir İstasyonu. Burası kuşların göç döneminde konaklama, dinlenme alanı. Ayrıca kuşlar üreme döneminde yiyeceklerin bolluğundan dolayı burada beslenebildikleri için burası adeta kuşlar için bir vaha. Şu anda yani göç mevsiminin başladığı 15 günden bu yana, 42 türden yaklaşık 1000 kuşa Türkiye rumuzlu halka takıldı." bilgisini paylaştı.
Türkiye genelindeki gönüllü üniversite öğrencileriyle ODTÜ'ye ait 9 hektarlık alandaki 24 kuş yakalama ağında çalışmaları yürüttüklerini, istasyonun bilime ışık tutmasının yanı sıra öğrenciler için de açık hava laboratuvarı olduğunu vurgulayan Ergen, şunları kaydetti:
"Bizim istasyonumuzda halkalanan Türkiye rumuzlu 3 karabaşlı ötleğenimizin 2'si İsrail'de, 1'i Lübnan'da yakalandı. Eymir İstasyonu'nda Estonya halkalı küçük akgerdanlı ötleğen ve Romanya halkalı çıvgın yakalandı. 2012'de halkalanan ve sonbaharda Afrika'ya giden bir bülbülü 7 sene sonra tekrar yakaladık. 2018'de halkaladığımız bir başka bülbülü 5 sene sonra tekrar yakaladık. Kuşların göç yolculuklarını hesapladığımızda neredeyse 35-40 bin kilometre yol yaptıklarını görebiliyoruz. İstasyonu en çok kullanan karabaşlı ötleğen 5 sene sonra tekrar yakalandı. Kuşların bu rotayı kullandıklarını, bir önceki gelişleriyle yaklaşık aynı tarihlerde geldiklerine şahit olduk. Bunlar muazzam bilgiler."
"HER HALKA, KUŞUN KENDISINE ÖZGÜ NUMARA VE KOD IÇERIYOR"
AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Bölümü yüksek lisans öğrencisi Ayşenur Akgün de istasyonda çalışmaların çok erken saatlerde, kuşların aktiviteleriyle gün ağarırken başlayıp gün kararırken sona erdiğini söyledi.
Saat başı ağ kontrolleri yaptıklarını belirten Akgün, çalışmalara ilişkin şu bilgileri verdi:"Kontrole çıkan gönüllüler, ağlara takılan kuşları toplayıp istasyonumuza getiriyor. Önce kuşun türünü tayin ediyoruz. Daha sonra kuşun bacak çapına uygun halkayı takıyoruz ve böylece kuş halkalanmış oluyor. Her halka, kuşun kendisine özgü numara ve kod içeriyor. Bu sayede kuşu kimliklendiriyoruz. Cinsiyet, yaş tayini yapıp vücutlarındaki yağ skorlarına bakıyoruz. Kanat, gaga uzunluklarını ve kilolarını ölçüp doğaya salıyoruz."
