• Obezite nedir?
Obezite; vücudun kabul edilebilir ölçülerin üzerinde aşırı yağlanması durumudur. Sağlığı olumsuz etkileyen çoklu etkenler sonucu ortaya çıktığı kabul edilen obezite, günümüzde önlenebilir ölümlerin sigaradan sonra gelen ikinci en önemli nedenidir. Vücutta artmış yağ miktarı olarak tanımlanabilen obezite yalnızca yetişkinlerde değil çocukluk çağında da ortaya çıkan bir hastalıktır.
• Dünya ve Türkiye'de sıklık derecesi nedir?
Obezite sıklığı ırk, yaş, cinsiyete göre değişiklik gösterir. Amerika Birleşik Devletleri'nde çocuklardaki sıklığı oldukça artış göstermekte olup, fazla kilolu çocuk sıklığı yüzde 21-24 arası değişirken, obez çocuk sıklığı yüzde 16-18 arası değişmektedir. Ülkemizde yetişkin toplumunda obezite sıklık yüzde 30'luk kritik yüksek oranı aşmıştır. Obezite sıklığı kadınlarda daha yüksek olmakla beraber, son yıllarda erkeklerdeki hızlı artış da dikkati çekmektedir. Dünya sağlık örgütü 2009 yılı verilerine göre Türkiye' de çocuklarda obezite sıklık yüzde 16,1'dir. Cinsiyetlere göre bakıldığında sıklık, erkeklerde yüzde 20,5, kızlarda yüzde 41,0 olarak tespit edilmiştir.
• Obezitenin tanısı nasıl koyuluyor?
Çok yaygın olarak kabul edilen vücut yağı hesaplama metodu; kilogram cinsinden ağırlığın, metre cinsinden boy uzunluğunun karesine bölümü ile elde edilen vücut kitle indeksidir. Yaşa ve cinsiyete göre belirlenmiş değerlerin üstünde saptanması obezite olarak değerlendirilir.
• Obezitenin beraberinde getirdiği hastalıklar nelerdir?
Obezite ile birçok hastalıklar beraber görülmektedir. Bunlardan birisi tip 2 diyabet (şeker hastalığı ) olarak bilinmektedir. Obezite olarak tanımlanan hastalarda açlık kan şekeri mutlaka bakılmalıdır. Yine bu hastalarda vücuttaki yağ oranındaki artış kan yağlarında da artışa neden olmaktadır. Bu hastalara kan yağları değerleri görülmedir. Obeziteye eşlik eden bir diğer önemli hastalık hipertansiyondur. Tanı alan hastalarda kan basıncı ölçümleri takip edilmelidir. Karaciğer yağlanması, ortopedik sorunlar , cilt sorunları , nörolojik sorunlar akla gelen diğer hastalıklardır.
• Obezitenin önlenmesi için nasıl bir süreç izlenmeli?
Obeziteyi önlemek için gerekli önlemler süt çocukluğu döneminden başlanarak alınmalıdır. Üç yaş altı bebekler ilk 6 ay yalnızca anne sütü almalı, 6 aydan sonra ek gıdalar ile birlikte anne sütüne devam edilmelidir. Biberon ile beslenenlerde ve ek gıdalara geçildikten sonra meyve suyu, tatlı içeceklerden ve karbonhidrat yüklü mamalardan uzak durulmalıdır.
• Tedavisi hakkında bilgi verir misiniz?
Tedavi planlanırken mutlaka hastanın yaşı ve psikolojik durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Bu yaş grubunda ebeveynler ve diğer aile bireyleri de tedavi planına dahil edilmelidir. Yaşam tarzı değişikliği tedavinin ilk ve en önemli basamağıdır. Gün içinde enerji harcamasını sağlayacak hareket, egzersiz veya spor programları ve kalori alımını azaltmaya yönelik uygun tıbbi beslenme tedavisi esastır. Televizyon, bilgisayar ve telefon ile uğraşı günlük 2 saati geçmemelidir. Buna rağmen yeterli süre takiple hedeflenen kilo kaybı sağlanamadığında ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi düşünülmektedir.
BİLGİSAYAR OZEZİTEYİ ARTTIRIYOR
• Özellikle çocuklarda obeziteyi etkileyen faktörler nelerdir?
Çocuklarda obezite çok faktörlüdür. Genetik eğilim, kültürel, çevresel ve davranışsal farklılıklar enerji alımı ile enerji harcaması arasındaki dengeyi bozarak obezitenin oluşumuna neden olur. Enerji içeriği yüksek olan besinler, büyük porsiyonlu beslenme, fastfood, şekerli içeceklerden oluşan kötü beslenmenin ve hareketsiz yaşamın obezite oluşumunda rol oynadığı düşünülür. Ailede bir kişiden daha fazla obez olması çocukta obezite riskini artırır. Çocukların günde 2-3 saatten fazla televizyon, video oyunları, bilgisayar ile zaman geçirmesi fiziksel aktiviteyi azaltırken, besin alımında artışa neden olur. Süt çocukluğu dönemindeki hızlı ağırlık artışı çocukluk obezitesi riskinde artış ile ilişkili bulunmuştur. Anne sütünün yeterli alınmaması, annenin gebelik dönemindeki şeker hastalığının da çocukluk çağında obeziteyi artırdığı gösterilmiştir.
