• Düşük faizli ev kredileri geçtiğimiz yaz döneminde emlak sektörünü nasıl etkiledi?

Yaz döneminde devlet bankalarının vermiş olduğu düşük faizli krediler tabi ki sektöre canlılık getirdi. Özellikle geçtiğimiz Haziran ve Temmuz aylarında kredili satışlarda rekor düzeyde alım-satım oldu. Temmuzda, konut satışlarında 229 bin 357 adetle tüm zamanların aylık rekoru kırıldı. Kamu bankalarının düşük maliyetli destekleri ise bugüne kadar görülen en yüksek ipotekli satış rakamını getirdi. Ağustos ve Eylül aylarında bu canlanmanın uzantıları devam etti. Ekim ayından günümüze kadar ise kredili satışlarda önemli ölçüde bir düşüş yaşandı. Ama bunu önceki aylara göre yaşanan bir düşüş olarak görmekte fayda var.

'TÜKETİCİLER FIRSATI KAÇIRMAK İSTEMEDİ'

• Pandemi dönemindeki ekonomik sıkıntılar nedeniyle, vatandaşlar istemeyerek sahip oldukları gayrimenkulleri ellerinden çıkarmak zorunda kalmış olabilirler mi?

Tabi ki bunun da etkisi vardır ama vatandaşlar Pandemi öncesinde de nakit ihtiyacı, geçim sıkıntısı ya da başka gerekçelerle gayrimenkullerini ellerinden çıkarıyordu. Bu rekorun kırılmasındaki asıl gerekçe üretilmiş ve birikmiş olan gayrimenkullerin tüketiciyle buluşturulmasıydı. Stokların eritilmesi bir noktada artık kaçınılmaz bir gerçekti. Bunda devlet politikasının etkisi fazla oldu. Bununla birlikte tüketicilerin artık nitelikli evlerde oturma istekleri, sahibi oldukları evlerin fiziki olarak yetersiz veya demode hale gelmesi de özellikle konut alım-satımında önemli etkenler arasındaydı. Konut faizlerini fırsata dönüştürmek isteyen tüketiciler bu fırsatı kaçırmak istemedi.

• Ama bu fırsatın farkında olan konut satıcıları da ev fiyatlarını yükseltti?

İlk etapta ev fiyatları yükseldi bu doğru. Biz gayrimenkul danışmanları olarak özellikle konut sahibi olmak isteyen kişilere düşük faizli kredi imkanlarının sağlandığı dönemlerde tüketicilere beklemeleri yönünde telkinlerde bulunduk. Çünkü arz ve talep dengesinin eninde sonunda bir dengeye oturacağını biliyorduk.

'ARSA HER ZAMAN KAZANDIRIR'

• Şu günlerde dövize yatırım yapanlar ciddi kayıplar yaşadı. Gayrimenkule yatırım yapmak şu an için avantaj mıdır?

Gayrimenkul yatırımı geçmişte de kazandırıyordu günümüzde de kazandırıyor, gelecekte de kazandıracak. Ünlü iş insanı Vehbi Koç, zamanında, 'Arsa alırsanız altın, üzerine ev yaparsanız gümüş, onu da kiraya verirseniz teneke olur' demiş. Şu anda vatandaşlar ciddi mana da bir yatırım düşünüyorlarsa arsa almalıdır. Günümüzde ileriye dönük en ciddi yatırım arsadır. Aslında kişilerin yatırıma nereden ve nasıl baktığı da çok önemli. Eğer ki 'benim şu kadar sayıda evim araba olsun' diyerek duygusal bir bakış açısına sahiplerse ve o şekilde mutlu olacaklarsa konut alsınlar. Kar amaçlı uzun vadeli düşünülecekse emlakta nereye yatırım yapmalı konusunda, topraktan alınan konutlarda yüzde 50- yüzde 60 oranında bazen daha fazla kar sağlanabiliyor. Projede satın alınan konutlarda fiyatlar çok daha uygundur. Örneğin konutun yarı fiyatını satın aldığınızda diğer yarısını tapu tesliminde ödeme planı seçilirse iki katından daha fazla kar elde edilir. Tamamlanmamış projelerde örneğin 100 bin TL'ye alınan konut, inşaat tamamlandıktan sonra 200 bin TL'ye satılır. İlk satışlardan sonra yani tapunuzu aldıktan sonra 250 bin TL'ye kadar satarak yüzde 60 üzerinde kar sağlayabilirsiniz.

• Bazı konut alımlarına temelden girenlerin dolandırıldığına şahit oluyoruz. Bu konuda ne dersiniz?

Alıcıların öncelikle dikkat etmesi gereken konu, değerinin altındaki satışlar olmalıdır. Yapılan sözleşme de satılmaz şartı var ise, konutu bir müddet satmak mümkün olmayacaktır. Bu sebepten erken tarihte satma ihtimali varsa sözleşmeyi dikkatle incelenmelidir. En çok göz ardı edilen sorun yapının iskan durumudur. İskan belgesi, yapının kullanılabilir olma durumunu gösterir. İskan almayı taahhüt eden kurumlar ve kişiler ile çalışılmalıdır. Sözleşmede bu konu bildirilmelidir. Konut alımına karar verildikten sonra en önemli mesele ödeme ve kredi imkanlarıdır. Maddi kuvveti istikametinde bir proje seçilmeli, ödeme koşulları alıcıya uygun olmalıdır. Sözleşmede bahsedilen metrekarenin; kullanım metrekaresi olup, olmadığı sorgulanmalıdır. Odaların büyüklükleri, oda sayısı incelenmelidir. Sözleşmenin alan büyüklüğü açısından netliğine dikkat edilmelidir. Yapı ruhsatı sorulmalı, belge incelenmelidir. Ruhsat numarasıyla, size gösterilen alanın numarasının aynı olmasına dikkat edilmelidir. Eğer alıcı kontrol edemiyorsa, bu konuda bilgili birine danışmalıdır. Sözleşme dikkatle incelenmeli, anlaşılmayan noktalar sorulmalıdır. Sözleşmenin resmiyeti için sözleşme tapuda yapılmalı ve kayıt edilmelidir. İşte tüm bunlar için sektörde rüştünü ispat etmiş gayrimenkul firmalarının danışmanlık hizmetleriyle birlikte çalışmalılar diyoruz.

'ÜNİVERSİTELER SEKTÖRÜ CANLANDIRIR'

• Üniversitelerin bahar döneminde açılacağı konuşuluyor. Bu durum emlak sektörünü nasıl etkiler?

Üniversite demek ekonomi demek. Öğrenci potansiyellerinin artması o şehre katkı sağlıyor. Özellikle bazı şehirlerin emlak piyasası direkt olarak öğrencilere ciddi oranda bağımlı durumda. Okulların kapanmasıyla emlak kira ve satışlarında yüzde 30'luk bir düşüş yaşandı. Bazı şehirlerde bu oran daha da arttı. Şu anda emlak piyasası üniversitelerin açılmasını yakından takip ediyor. Öğrenci arkadaşlarımızın büyük çoğunluğu Ankara'yı tercih ediyor. Bununla birlikte Ankara'daki bazı küçük esnaflar da öğrencilere bağlı ve salgından dolayı ciddi anlamda olumsuz etkilenmiş durumdalar.

• 2021'de ev fiyatları ne olacak?

Bu yıl enflasyon oranında bir artış yaşanabilir. Özellikle inşaat sektöründe kullanılan hammaddedeki fiyat artışı da ev fiyatlarını etkileyebilir. Fakat konut sektöründeki fiyatların bu yıl yatay seyir izlemesini bekliyoruz. Hem sektörün hem de ülkenin geleceği adına konut kredi faizlerinin yüzde 1'in altında olması gerektiğini söylüyoruz. 2021 yılında da bu konuda radikal kararların alınması gerekiyor. Faizler 1,60'lardan aşağıya çekilmelidir. Şu an için altın ve döviz yatırımı yapanlar gayrimenkulden daha az kar etmiş durumda. Konut kredi faizlerinin yüzde 1'in altına düşmesi sayesinde yastık altındaki altın ve döviz de piyasaya çıkacaktır. Hala eldeki sıfır dairelerin hepsi satılmadı. Onun için geçen yılda olduğu gibi bu yıl da bir devlet politikası olarak ciddi adımların atılmasını temenni ediyoruz.

• İnşaat sektöründe hammadde maliyetinin artmasının olumsuz etkileri neler?

Farklı sektörleri de etkileyen inşaat sektörü, ulaşımdan enerji üretimine, madenciliğe kadar ekonominin birçok alt sektörünü de etkileyerek piyasaya yön vermektedir. Özellikle çimento, demir-çelik, cam, boya, yalıtım gibi önemli sanayi sektörleri inşaat sektöründeki gelişmelerden en çok etkilenen alt sektörler arasında yer alıyor. İnşaat sektörü bir yandan bu sektörlerde katma değer yaratılmasına neden olurken diğer yandan tüm sektörler aracılığıyla istihdamı da arttırıyor. Tüm bunlara bakıldığında inşaat sektörünün ülke ekonomisi için çok önemli bir sektör olduğu görülüyor. Bu önem sadece sektörün büyüme dönemlerinde ekonomiyi olumlu yönde etkilemesinden değil aynı zamanda pek çok sektörle bağlantısı nedeniyle inşaat sektöründe yaşanacak olan bir durgunluğun bütün ekonomiyi olumsuz yönde etkileyecek olmasından da kaynaklanıyor. Üretimi etkileyen unsurlardan biri de maliyetler. Maliyetler azalırsa üretim bundan olumlu etkilenir. Üretici için, azalan maliyet demek, daha fazla üretim veya daha fazla kar demektir. Maliyetlerin artması, hem kar marjını düşürüyor hem de üretimin azalmasına yol açabiliyor. Maliyetlerin artması fiyatların artması anlamına geleceğinden, talep de azalır.

'SIFIR EVLER AVANTAJLI'

• Konut sahibi olmak isteyenler daha çok hangi tip evler tercih ediyor?

Konut sahibi olmak isteyenler her zaman kendi zevklerine ve fiziki şartlara uygun evleri satın almak istiyor. Özellikle hanımlarımız yaşayacakları evlerin içine dikkat ediyor. Bazıları da konumuna ve toplu ulaşıma yakınlığına dikkat ediyor. Bununla birlikle daha konforlu olduğunu düşündükleri sıfır daireleri tercih edenlerin oranı da çok yüksek. Anahtar teslim olarak da bilinen bu tip dairelerin tüm bakım ve onarımları tamamlanmış olur. Buna ek olarak, herhangi bir evrak işlemiyle uğraşmadan, yalnızca eşyalarınızı getirerek bu tip evlere kolaylıkla yerleşebiliyorlar. Bununla birlikte geniş peyzaj alanları, gelişmiş lobi ve rezidans hizmetleri, kafe, bar ve AVM gibi sosyal alanların bulunması, spor aktivitelerinin gerçekleştirilmesi için, alternatifli imkanlar sunulması, ulaşımın kolay olması, güvenlikli otopark imkanlarının yer alması ve daha birçok cazip imkanlar da sıfır dairelerde yer alıyor.

Editör: Haber Merkezi