• Af yasasından sonra tahliyelerdeki son durum nedir?
Bu düzenleme Af Yasası olarak basında yer almışsa da aslında İnfaz Yasası'nda yapılan önemli değişiklikleri içerir. Yeni İnfaz Yasası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının ardından Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun yürürlüğe girmesinin ardından cezaevlerinden tahliyeler yapıldı. Koronavirüs tedbirleri kapsamında da açık cezaevinde bulunan yaklaşık 45 bin kişi 31 Mayıs'a kadar izinli sayıldı. 15 bini kapalıdan 30 bini açıktan olmak üzere 45 bin hükümlü ise tahliye edildi. Yeni İnfaz Yasası'na göre, terör, cinayet, uyuşturucu, kadına şiddet ve cinsel suçlar haricinde, cezanın yarısı oranında infaz uygulanacak. 'Milli istihbarat kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olanlar' kapsam dışında kalırken örgüt kuran ve yönetenlerin cezaları ile tefecilik yapanlar ile canavarca hisle kasten yaralama suçunu işleyenlere verilecek infaz süreleri uzatıldı.
• Bu yasadan sonra koşullu salıverilme oranları nasıl şekillendi?
Meclis'te kabul edilen teklif ile cezaevlerinde geçirilmesi gereken süreler yeniden belirleniyor. Koşullu salıverilme oranı kural olarak 2/3'ten yarıya indiriliyor. Mükerrirler ve örgütlü suçlar bakımından infaz oranı 3/4'ten 2/3'e indiriliyor. Uyuşturucu ticareti ve cinsel istismar suçları ile terör suçlarının 3/4 olan koşullu salıverilme oranları aynen muhafaza ediliyor. Bu suçların çocuklar tarafından işlenmesi halinde 2/3 olan koşullu salıverilme oranı da korunuyor.
'İYİ HAL' İLE İLGİLİ YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
• 'İyi hal'e gelen yeni düzenlemeyi anlatır mısınız?
Hükümlülerin tutum ve davranışlarının değerlendirilmesine (iyi halin belirlenmesine) ilişkin esaslar yeniden belirlendi. Hükümlülerin iyi hal incelemesi infazın tüm aşamalarında yapılacak. Hükümlüler, cezaevinde bulunduğu tüm aşamalarda, en geç 6 ayda bir değerlendirmeye tabi tutulacak. 10 yılın üzerinde olan cezalarla terör ve kasten öldürme gibi önemli suçlardan mahkum olanların; açık cezaevine ayrılmalarına, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezalarının infazına ve koşullu salıverilmelerine ilişkin değerlendirmeleri, Cumhuriyet savcısının başkanlık edeceği genişletilmiş bir kurul yapacak. Bu kurula, cezaevi izleme kurulu üyesi ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı temsilcileri de katılacak. İyi hallilikle ilgili yapılan değişiklikler, 1/1/2021 tarihinden itibaren uygulanacak. Açık cezaevine ayrılma koşulları yeniden belirlendi ve önemli suçlar bakımından infaz hakiminin onayı getirildi.
• Denetimli serbestlikte değişen düzenlemeler ne oldu?
Denetimli serbestlik uygulamasındaki mevcut bir yıllık maktu uygulama aynen muhafaza ediliyor. Açık cezaevinde bulunup da koşullu salıverilmesine bir yıl kalan iyi halli hükümlülerin cezaları denetimli serbestlik altında infaz edilecek. Hükümlü, denetimli serbestlik uygulaması kapsamında yükümlülüklerini yerine getirmez veya denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaat etmez ise cezasını açık cezaevinde çekecek. Denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaya başlandıktan sonra hükümlü hakkında alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suçtan dolayı kamu davası açılmış ise infaz hakimi tarafından hükümlünün açık cezaevine gönderilmesine karar verilebilecek. Denetimli serbestlik uygulamasına ilişkin geçici düzenlemeler de yapıldı. Buna göre, özellikle terör suçları, uyuşturucu ticareti suçları, cinsel saldırı ve istismar suçları, kasten öldürme, yüzün sürekli değişikliğine sebebiyet veren kasten yaralama suçu ve kadına karşı şiddet suçları, işkence ve eziyet suçları ile özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç olmak üzere, 30/3/2020 tarihine kadar işlenen suçlarda, bir yıllık denetimli serbestlik süresi 3 yıla çıkarıldı.
BOŞANMA ORANLARI
• Son açıklanan verilere göre salgın sürecinde boşanma isteklerinde 4 kat artış görüldü. Bunu neye bağlıyorsunuz?
Koronavirüsün insanlar üzerindeki hem psikolojik hem aile hayatlarındaki etkisinin bir diğer olumsuz yönü de bu oldu. 24 saat sürekli olarak bir arada yaşayan bazı çiftlerde şiddetli geçimsizlik oranı arttı. Problemler çözülmekten ziyade daha da büyüdü ve boşanma isteklerinde artış gözlendi. Boşanma süreciyle alakalı davalar şu an açılabiliyor. Fakat Bilim Kurulu ile yapılan toplantı neticesinde duruşmaların ertelenmesine yönelik önerilerde bulunması üzerine Adalet Bakanlığı tarafından tutuklu ve zorunlu işler haricindeki duruşmaların ertelenmesi yönünde karar verildi. Adalet Bakanlığı tarafından alınan en son karara göre ise duruşmaların ertelenmesi 15 Haziran'a kadar uzatıldı, ancak salgının seyrine bağlı olarak bu tarihin öne çekilebileceği de kararda özellikle belirtildi.
• Taraflar bu tarih değişikliklerinden nasıl haberdar olacak?
Mahkemelerin almış olduğu duruşmaların ileri tarihe ertelenmesi yönündeki kararlar, UYAP sistemi üzerinden veya elektronik tebligat ile vekillere iletilmektedir. Pandemi sürecinde alınan tedbirler sonrasında duruşma gün ve saat bilgisini içeren tebligatlar fiziki olarak da yapılacağı vekillere ayrıca mesaj yoluyla bildirildi. Vekiller yoluyla da taraflar kolaylıkla bilgilendiriliyor.
'CİDDİ BİR ADIM GÖREMEDİK'
• Salgın sürecince avukatların maddi ve manevi kayıpları ne oldu?
Bu süreçte yargısal faaliyetler avukatlar açısından tamamen durdu. Normalde biz avukatların davaları uzaktan açabildikleri UYAP sistemimiz var. Buradan, davaları açabiliyoruz, icra takipleri başlayabiliyoruz. Evimizden ya da ofisimizden, sosyal mesafeyi koruyarak çalışmaları devam ettirmeye olanak sağlıyor. Şahsen avukatların bu dönemde yaşadığı temel sorunun ekonomik olduğunu düşünüyorum. İş alamadığımız şu dönemde SSK prim ödemeleri, vergi ödemeleri hiçbir indirim söz konusu olmaksızın devam ediyor. Bu dönem için avukatlara destek kredileri sağlanabilir, anılan ödemelerde indirime gidilebilirdi. Arabuluculuk ödemeleri hızlandırılabilirdi. Hal böyleyken avukatların ekonomik olarak yalnızlaştırıldığı bir dönemde olduğunu düşünüyorum. Her ne kadar tavsiye niteliğinde barolardan bir takım açıklamalar gelse de buna dair avukatlar için atılmış ciddi bir adımı maalesef göremedik.
