Odaklanma sorununun, dikkatin sürekli olarak ana konu veya görevden sapması ve bireyin zihinsel konsantrasyonunu sürdürememesi durumu olduğunu belirten Uzman Psikolog Hüda Surdanlı, “Bu sorun, günlük hayatın getirdiği stres, yetersiz uyku, beslenme düzensizlikleri veya çeşitli sağlık problemleri gibi birçok faktörden kaynaklanabilir. Çözümü için, düzenli uyku, sağlıklı beslenme, meditasyon ve zaman yönetimi tekniklerinin yanı sıra, gerekirse uzman bir hekimden destek almak önemlidir. Odaklanma sorununu gidermek, kişisel ve profesyonel yaşamın kalitesini artırarak bireyin genel yaşam memnuniyetine katkı sağlar. Odaklanma sorunu, stres, uykusuzluk, aile için problemler ya da ekonomik koşullar nedeniyle ortaya çıkarak kişiyi etkiler. Bu sorunun altında dikkat isteyen işlerden kaçınma gibi davranışlar görülebilir. Odaklanma, bireylerin bir işi sonuçlandırana kadar çabasını ve dikkatini devam ettirebilme yeteneği olarak ifade edilir. Eğer, bu alanda kişi istikrar yakalayamazsa işlerini erteleme ve hedeflerini sonuçlandıramama durumunu yaşar. Bu bağlamda, odaklanma sorunu diğer bir deyişle konsantrasyon eksikliği gündelik hayatı yakından etkileyen yaygın bir problemdir” diye konuştu.
“BİREYDE YOĞUN BİR UNUTKANLIK YARATIR”
Uzman Psikolog Hüda Surdanlı, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda yaygın bir problem olan odaklanma sorunu hakkında şu bilgileri verdi: “Normal bilişsel özellikleri gösterebilmek için iyi bir uyku uyumak önemlidir. Uyku sorunu, kişinin gün içerisinde stresten uzaklaşamamasını ve kortizol hormon üretiminin yükselmesine neden olabilir. Bununla birlikte, gün içerisinde mutluluk seviyesini de dolaylı etkileyen melatonin hormon salgısını bozar. Tüm bu süreç; belleği, karar verme yetisini ve dikkati negatif etkiler. Devamlı hale gelen kaygı problemi gün içerisinde odaklanmayı olumsuz etkileyebilir. Hormonal bozukluklar, tiroid çalışma dengesizlikleri ve eşey hormon (östrojen, progesteron ve testosteron) bozuklukları vücudun homeostasini negatif etkileyebilir. Bu durumda, bilişsel becerileri ve konsantrasyonu eylemsel açıdan olumsuza çevirebilir. Ortalama olarak 6 hafta boyunca devam eden yoğun kaygı durumu haftanın çoğu gününde kişiyi etkileyebilir. Uyku problemi; asabiyet, huzursuzluk ve konsantrasyon bozukluğu ana belirtileri arasındadır. Bireyde yoğun bir unutkanlık yaratır, tutarsız hareketler, aşırı enerji hali ya da hareketsizlik gibi olumsuz davranışlar olabilir. Bu durum, odaklanma sorununu beraberinde getirir. Tüm bu temel nedenlerin yanında teknolojik aletlere karşı gelişen bağımlılıkla beraber çevresel faktörler konsantrasyona zarar verir. Özellikle ergenlerde odaklanma sorununun ana sebebini uzmanlar teknoloji bağımlılığına bağlar. Diğer bir yandan; uzun süreli kullanılan bazı ilaçlar, gürültülü ortam, dengesiz beslenme, kronik hastalıklar, yetersiz su tüketimi, aile içi problemler, ekonomik yetersizlikler, kirli hava odaklanma sorununa neden olabilir.
“ŞİDDETİ DEĞİŞKENLİK GÖSTEREBİLİR”
Çocuklarda odaklanma sorunu, aşırı strese maruz kalma, sınav kaygısı, sağlıksız beslenme ve uykusuzluk gibi nedenlerle ortaya çıkar. Çocuklarda odaklanma sorunu genellikle çevresel ve psikolojik nedenlere bağlanabilir. Rutin yapılan işlemlerde ya da önemli konularda konsantre olamayan çocuklar dalgın görülebilirler. Herhangi bir konuyu öğrenmede sıkıntı yaşayabilen bu çocuklarda öne çıkan unsur öz güven eksikliğidir. Bu noktada, olumsuz ebeveyn tutumları ve travmatik süreçler geçiren çocuklarda odaklanma ile ilgili sıkıntılar belirgindir. Aşırı duygusal tepki vermesinin ya da toplumun kabul etmediği davranışlar göstermesinin de sebebi budur. Ayrıca, anksiyete bozukluğu gibi bazı psikolojik hastalıklar beraberinde çocukta verimsiz bir uykuyu oluşturabilir. Bununla birlikte, motivasyon eksikliği, öğrenme güçlüğü, disleksi ve otizm rahatsızlıkları, yanlış beslenme gibi durumlar da süreci tetikleyebilir. Odaklanma sorunu belirtileri arasında unutkanlık, eşyaları kaybetme, dalıp gitme, dağınık çalışma ve konsantre olamama gibi durumlar yer alır. Odaklanma sorunu, kişiye özel olarak şiddeti de değişkenlik gösterebilir. Günümüzde, yetişkinlerde odaklanma sorununun normalleştirilmesi nedeniyle problem büyüyebilir. Bu süreçte, kişinin hayat kalitesini etkilemesinden dolayı profesyonel yardım alınması tavsiye edilir. Çocuklarda odaklanma sorununa neden olan problemi belirledikten sonra ona göre çözüm sunulabilir. Bunun için gelişim uzmanları eşliğinde psikolog ve psikiyatriden destek alınmalıdır.
“UZMANLAR İLAÇ TEDAVİSİNİ TAVSİYE EDEBİLİR”
Eğer, uzman tarafından dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) teşhis edilmişse uygun ilaçlarla tedavi desteklenir. Konsantreyi arttırmak adına yürüyüş ve farklı sporlar günlük rutine eklenebilir. Tekrarlı beyin egzersizleri yaparak zihni güçlendirmek ve zeka oyunları ile odaklanmayı yükseltmek önerilir. Psikiyatristler ya da psikologlar odaklanma sorununun altında yatan etmenleri psikoterapi yöntemleri ile keşfeder. Sonrasında, stres ve kaybı problemleri de varsa kişiye özel öz farkındalık ya da bilişsel davranışçı tedavisi uygulanabilir. Tedaviye destek olması adına anksiyete gibi problemlerde ilaçlara başvurulabilir. Odaklanma sorunu için psikiyatristler ya da psikologlar kişiyi profesyonel açıdan yönlendirebilir. Folik asit, B12, D3 vitamini eksikliği doğrudan konsantrasyonu etkiler. Özellikle yetişkinlerde gözlemlenen omega 3, demir, selenyum ve çinko ve magnezyum eksikliği de süreci tetikleyebilir. Rutin programlara günlük uyulması, yeterli beslenme ve iyi bir uyku uyuma, zihin aktivitesini arttıracak beyin egzersizleri ve fiziksel aktivitelerin yapılması katkı sağlar. Şiddetli bir durum yaşanıyorsa bir uzmandan destek alınmalıdır. Bununla birlikte, konsantrasyonu dengeleyecek teknikler uygulanarak sorun iyileştirilebilir. Psikiyatristler, kişinin problemini tespit ettikten sonra bazı yöntemleri ya da ilaç tedavisini tavsiye edebilir.”
