Yüksek teknolojili üretim merkezleri olan serbest bölgelerin ihracatı son 5 yılda yüzde 55 artarken, ülke içindeki firmalarla ticareti ise yüzde 51 oranında artış gösterdi. 2018 yılında Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 4’ünü gerçekleştiren serbest bölgeler, 2023 yılında 13 milyar dolara yaklaşan tutarla bu oranı yüzde 5’e çıkardı. Serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalar, uluslararası pazarlardan sağladıkları payı arttırırken, yerel KOBİ’lerle ticaretlerini de arttırdı.
Bu kapsamda da Serbest Bölgeler Kurucu ve İşleticileri Derneği (SEBKİDER) küresel pazarlarla bağlantılarını geliştirme konusunda KOBİ’leri, sermayelerini bina ve arsaya yatırmadan, serbest bölgelerde fabrika kiralayarak, tüm birikimlerini üretimde kullanmaya davet ediyor.
Öte yandan Serbest Bölgedeki firmaların iç pazardaki firmalarla gerçekleştirdikleri ticaretin 2018 yılında 2.5 milyar dolardan, 2023 yılında yaklaşık 3.8 milyar dolara çıktığına dikkat çekilirken, yüzde 51 oranındaki bu artışın, bölgelerdeki firmaların dış pazarlarda sağladıkları büyümeyi, iç pazardaki KOBİ’lerle ticaretlerine de yansıtmasından kaynaklandığını vurgulandı.
Türkiye Serbest Bölgeler Derneği’nin (TÜRKSEB) yayınladığı bir rapora göre de, 2023 yılında serbest bölgelerde faaliyet gösteren KOBİ sayısı oranında artarak, ihracat hacimlerinin de %20’nin üzerinde büyümesine katkıda bulundu.
Bu bölgelerde sağlanan vergi avantajları, bürokratik işlemlerin sadeleştirilmesi ve lojistik kolaylıklar, KOBİ’lerin uluslararası pazarlara daha hızlı ve etkin bir şekilde ulaşmalarına olanak tanıyor. Ayrıca, serbest bölgelerdeki üretim maliyetlerinin düşük olması, KOBİ’lerin fiyat avantajı yakalayarak rekabet güçlerini artırmalarına yardımcı oluyor.
Özellikle Avrupa ve Orta Doğu pazarlarına yönelik ihracatta önemli bir artış yaşanıyor. Araştırmaya katılan KOBİ’lerin %60’ı, serbest bölgelerdeki kolaylıkların uluslararası pazarlara erişimlerini kolaylaştırdığını ve müşteri tabanlarını genişlettiklerini belirtti.
Serbest bölgelerde yer alan KOBİ’ler, sadece ihracat hacimlerini artırmakla kalmıyor, aynı zamanda yenilikçi ürünler geliştirme ve teknolojiye yatırım yapma konusunda da daha istekli hale geliyor. Bu durum, KOBİ’lerin küresel pazarlarda daha rekabetçi olmasını sağlıyor ve uzun vadeli büyüme hedeflerine ulaşmalarına katkıda bulunuyor.
Hükümetin serbest bölgelerdeki KOBİ’lere yönelik sunduğu teşvikler de ihracat artışını destekleyen unsurlar arasında yer alıyor. 2023 yılında uygulamaya konulan yeni teşvik programları kapsamında, serbest bölgelerde faaliyet gösteren KOBİ’ler için vergi indirimleri, düşük faizli kredi imkanları ve lojistik destekler sağlanıyor. Bu teşvikler, KOBİ’lerin maliyetlerini düşürerek, uluslararası pazarlarda daha rekabetçi fiyatlar sunmalarını mümkün kılıyor.
Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan bir araştırmaya göre, bu teşviklerden yararlanan KOBİ’lerin ihracat gelirleri %25 oranında artmış durumda. Ayrıca, bu teşviklerin KOBİ’lerin teknolojik altyapılarını güçlendirmelerine ve Ar-Ge faaliyetlerine daha fazla kaynak ayırmalarına olanak tanıdığı belirtiliyor.
