Emekli, asgari ücretli, çiftçi, küçük esnafın gelir-gider dengesinin kaybolduğunu ifade eden Ömer Fethi Gürer, “Vatandaş simit alırken düşünür hale gelmiştir. Girdi maliyetleri artışı ile üretici üreterek kazanarak değil, bankadan borç alarak yaşama tutunuluyor. Ekonomik kriz aşılacağını söyleyen İktidar temsilcilerinin sürekli “sabır” isteğine Vatandaşta borçlanarak dayanmaya çalışıyor. Sabır süresi sürekli uzasa da borçlanarak yaşamında bedeli ağır oluyor ve faiz ile borcunu ödemekte giderek zorlanıyor. Borçlar dağ gibi” dedi.
BANKA BORCU İLE YAŞAM
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Ekonomik krizin yarattığı yoksulluk geniş kesimleri etkiliyor. Vatandaş bir bankaya borcu varsa, borcun günü gelince başka bankadan kredi çekip borcu borçla kapatmak zorunda kalmaktadır.
Son verilere göre vatandaşların bankalar ve finans kuruluşlarına olan bireysel kredi ve kredi kartı borçları, 4 trilyon 4 milyar liraya dayanması, banka borcu ile yaşamını sürdürenlerin sayısal varlığının boyutlarını da gösteriyor. Nüfusun önemli bir bölümü borçlanarak yaşamı alışkanlık haline getirdi. Başka çareleri de yok. Banka kredisine mecburlar ve dayatılan faize de teslim durumdalar. Başka da çıkış bulamıyorlar. Vatandaşların varlık yönetim şirketleri ile TOKİ’ye olan taksitli konut kredisi borçlarıyla birlikte toplam borç 4 trilyon 136 milyar liraya çıkmış; kredi borçlanması ile yaşama tutunmaya çalışıyor” dedi.
Gürer, “Bankalar ve finans kuruluşları tarafından vatandaşın takibe alınan bireysel kredi ve kredi kartı borcu 120,1 milyar lirayı buldu. Bankalar tarafından icra takibine alınan bireysel kredi ve kredi kartı borçlarında 2025 yılının ilk iki ayında 8,4 milyar liralık artış yaşanması da süreçte borcu geri ödemede sorunların arttığını gösteriyor. Merkez Bankası’nın hazırladığı Finansal İstikrar Raporu’na göre, varlık yönetim şirketlerinin kontrolünde ise 62 milyar liralık batık tüketici kredisi ve kredi kartı alacağı bulunuyor. Dolayısıyla vatandaşların faizleri ve icra masrafları hariç 182 milyar lira icralık kredi borcu bulunuyor. Bu arada vatandaşların TOKİ’ye de 70 milyar liralık taksitli konut borcu bulunuyor. Vatandaşların bankalara, finans kuruluşlarına, varlık yönetim şirketlerine ve TOKİ’ye olan borçlarının toplamı 4 trilyon 136 milyar lirayı buluyor. Vatandaş borcu borçla ödeyemediği süreçte, icranın da kapıda olduğunun bilincinde. Bir çiftçimiz dedi ki; ‘Ürün sattığımızda eski Türkiye’de eve, eşe, çocuklara bir şeyler alalım diye çarşı, pazar, manifaturacının yolunu tutardık. Yeni Türkiye’de ise ürün sattık mı parayı aldığımızda bankaya koşuyoruz, borcu kapatalım da faiz işlemesin, icraya düşmeyelim diye. “Bankalar kredi veriyor, faizini alıp zarar etmiyor ama vatandaş hem ekonomik krizle, hem faizle boğuşuyor” dedi.
KARŞILIKSIZ ÇEKLER SORUN
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Çek genelde bir ticari ilişki karşılığı verilmektedir. Tarımda da çek, özellikle ürün hasat sürecinde tarladan ürün alan tüccar alım sürecinde yoğun çek kullanılmaktadır. Ürün satışı için ortalama üç aylık çekler alınmaktadır. Tüccar çekleri karşılıksız çıkınca çiftçi büyük zorluk yaşamaktadır. Esnafın da sıkça başvurduğu bir yol olan çekle alışveriş yapılması, 2024 yılında bankalara ibrazında karşılıksız çıkan çek sayısında, 2023 yılına göre artış yaşandığını verilerde de görülmektedir.. Risk Merkezi’nin paylaştığı verilere göre, geçen yıl karşılıksız çıkan çek sayısı yüzde 85,9 oranında artarak 273 bin 66’ya kadar tırmanmış durumdadır. Karşılıksız çıkan çeklerin parasal tutarı ise 177,2 milyar lirayı bulmuştur” dedi.
İCRA DAİRELERİNE DOSYALAR GELİYOR
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “UYAP üzerinden açılan ve icra dairelerinde derdest bulunan toplam dosya sayısı 23 Ocak itibarıyla 22 milyon 263 bine yükseldiğini de belirtti. Gürer, ‘Gelir-gider dengesi bozuldukça ödeme güçlüğüne düşen vatandaş bankaya koşuyor. Bankalara borçlanıyor. Tefeci eline düşen borçlular da var. Bu süreç ticari yaşamı da olumsuz etkiliyor.
Bankaların vadesinde tahsil edemediği için icra takibine aldığı batık krediler ise 4 milyar lira daha artarak 10 Ocak itibarıyla 297,7 milyar liraya yükseldi. Batık krediler 2024 yılının son haftasına göre yüzde 3,6 oranında arttı. Borç dengesi bozulması ve ödeme güçlüğü, toplumsal sorunları da artırıyor. Muhtarlıklar icra tebliğleri ile dolu. Evde olmayanın evrakı muhtarda. Yüzü gülen sayısı azalıyor. Psikolojisi bozulan insan sayısı artıyor. Aileler dağılıyor. Evlenme oranındaki düşüş de tamamen ekonomik koşullardaki sorunlardan kaynaklanıyor. Düğün masrafı artması evlenecek gençleri karamsarlığa itiyor. Bugünkü düğün masrafına AKP iktidarı öncesi ev alınabilir fiyat düzeye yükseldi Ekonomik kriz, gençlerin evlenmesini zora sokması yanında evlilerinde evliliği sürdürmesini zorlaştırıyor. Ekonomide yaşanan yoksullaşmayı AKP iktidarları yanlış politikaları yarattı. Bu nedenle AKP’nin sorunları çözme yeteneği sorunları çözemiyor. Bir an önce seçim yapılarak, sandıkta vatandaşın yaşadığı sorunlara ‘dur’ demesinin yolu açılmalıdır” dedi.
