DİSK-AR 'İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Mart 2021' raporunu yayımladı. Rapora göre, işsizlikte artış eğilimi devam etti. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 25,8 olurken, geniş tanımlı işsiz sayısı 9,2 milyona ulaştı. TÜİK'e göre, istihdamda Mart 2020'den Mart 2021'e 1 milyon 726 bin kişilik artış yaşandı. Diğer bir ifadeyle 1,7 milyon kişiye yeni iş yaratıldı. Ancak bunun salgın koşullarında nasıl gerçekleştiği ve istihdamın nasıl olup da salgın öncesi düzeye yaklaştığı belirsiz. TÜİK istihdamda olup işbaşında olmayanların sayısını açıklamadığı için gerçekte kaç kişinin fiilen çalıştığı, kaç kişinin istihdamda göründüğü halde çalışmadığı bilinmiyor. Öte yandan, İŞKUR verileri ile TÜİK verileri arasında büyük bir uyumsuzluk var.
SALGINDA İŞSİZLİK ARTIŞI DEVAM EDİYOR
İşsizlik oranlarının yıllık değişimine bakıldığında Mart 2020 dönemine göre dar tanımlı işsizliğin (işsizlik 1) 0,1 puan, zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranının (işsizlik 2) 2,1 puan, işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranının (işsizlik 3) 0,7 puan ve atıl işgücü oranının (işsizlik 4) 2,6 puan arttığı görülüyor. TÜİK'in dar tanımlı işsizlik yanında açıklamaya başladığı üç yeni işsizlik oranındaki yıllık artışın sebebi Kovid-19 salgını etkisiyle sürekli artış eğiliminde olan zamana bağlı eksik istihdam ve potansiyel işgücündeki yükseliştir. Mevsim etkisinden arındırılmış zamana bağlı eksik istihdam sayısı Mart 2020'de 928 bin, Mart 2021'de ise 1 milyon 647 bin kişi olarak hesaplanmıştır. Böylece zamana bağlı eksik istihdam son bir yılda yüzde 77,5 oranında yükselmiş oldu. TÜİK'in yeni metodolojisindeki potansiyel işgücü (mevsim etkisinden arındırılmış) Mart 2020'de 2 milyon 845 bin ve Mart 2021'de 3 milyon 321 bin kişi olarak hesaplanmıştır. Böylece potansiyel işgücü son bir yılda yüzde 16,7 oranında arttı.
'KADIN İŞSİZLİĞİ DAHADA YÜKSELDİ'
Cinsiyete göre işsizlik oranlarına bakıldığında kadın işsizliğinin tüm türlerde erkeklerden yüksek olduğu görülüyor. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 11,5 iken kadınlarda yüzde 16,5. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 16,8 iken kadınlarda yüzde 21,2. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 16,6 iken kadınlarda 13,5 puan yüksek olarak yüzde 30,1 seviyesinde. Geniş tanımlı işsizlik (atıl işgücü) ise erkeklerde yüzde 21,6 ve kadınlarda yüzde 34 düzeyinde. Dar işsizlikte kadınlar erkeklerden 5 puan yüksek iken, geniş tanımlı işsizlikte kadınlar erkeklerden 12,4 puan daha yüksek. Tüm işsizlik türlerinde kadın işsizliğinin çok daha yüksek olduğu dikkat çekiyor. Kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 677 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 127 bin. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 2 milyon 559 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı ise 5 milyon 69 bin.
'DAR VE GENİŞ İŞSİZLİK ARASINDAKİ FARK GİDEREK AÇILIYOR'
Ekonomik kriz ve pandeminin de etkisiyle işgücü piyasası dışına çıkış, zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak dar ve geniş tanımlı işsizlik oranları arasındaki fark giderek açılıyor. Örneğin Mart 2019'da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,9 iken geniş tanımlı işsizlik 19,7 olarak gerçekleşmişti. Geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 5,8 puan yüksekti. Mart 2021'de ise dar tanımlı işsizlik yüzde 13,1 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 25,8 olarak gerçekleşti. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark 12,7 puana yükseldi. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni salgın dönemindeki işten çıkarma yasağının dar tanımlı işsizliği sınırlı düzeyde tutmuş olması ve işbaşında olunan sürenin azalmasıdır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik fırlamıştı. Kovid-19 döneminin işgücü piyasalarında yarattığı tahribattan gençler daha fazla etkileniyor. Kovid-19 salgınından önce 2019 yılı sonu itibarıyla küresel düzeyde genç işsizliği (15-24 yaş) yüzde 13,6 seviyesindeydi. Ancak Kovid-19 salgını nedeniyle dünya genelinde her 6 gençten biri işsiz kaldı. Türkiye, Kovid-19 nedeniyle genç işsizliğinin arttığı ülkelerden biri. TÜİK genç işsizliğini son 1 aylık dönemde 0,7 puan azalışla ve son bir yıllık dönemde 1,8 puanlık bir artışla yüzde 25 olarak açıkladı. 15 ve üzeri yaş grubu için açıkladığı alternatif işsizlik hesaplamalarını 15-24 yaş grubu için açıklamıyor. TÜİK'in yayımladığı sınırlı veriler sebebiyle DİSK-AR da gençlerde geniş tanımlı işsizliği hesaplayamıyor.
'GENÇ KADIN İŞSİZLİĞİ ARTIYOR'
15 ve üzeri yaş grubunda olduğu gibi 15-24 yaş arası genç nüfusta da kadınlarda işsizlik çok daha vahim durumda. TÜİK verilerine göre Mart 2021 döneminde genç erkeklerde işsizlik oranı yüzde 21,9 olarak gerçekleşmişken genç kadınlarda işsizlik oranı yüzde 30,1 olarak gerçekleşmiştir. Böylece her 3 genç kadından biri işsiz durumdadır.
'TÜİK'E GÖRE ÜLKEDE İŞSİZLİK DİYE BİR PROBLEM YOK!'
Mart ayı işsizlik rakamlarını açıklayan TÜİK' tepki gösteren CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin, yaptığı açıklamada, 'TÜİK'e göre ülkede işsizlik diye bir problem yok! Enflasyon yok! Soğan patates kuyruğu yok! İntihar eden kimse de yok! TÜİK'e bakarsan her şey güllük gülistanlık' dedi. Tekin, 'Halkımız, rakamların büyük yalanlar söyleme marifetiyle çarpıtıldığını çok iyi biliyor. İstihdam rakamları içinde gösterilen, ücretsiz izin maaşı adı altında ayda 1077 liraya mahkum edilen 1 milyon 200 bin insan, gerçekte işsiz olduğunu bilmiyor mu sanıyorsunuz? Kısa çalışma ödeneğine mahkum edilen yaklaşık 3 buçuk milyon insanımızın çoğu işine geri dönebileceğine dair umudu olmadığı, hiç mi aklınıza gelmez? TÜİK her ne kadar verilere operasyon çekerek gerçek işsizliği gölgelemeye çalışsa da gerçek işsizliğin acı boyutu her gün daha çarpıcı hale geliyor' ifadelerini kullandı. Tekin, 'Binlerce iş yeri kapanmış milyonlarca kişi işsiz kalmışken TÜİK'in adeta şaka yaparmışçasına yayımladığı verilerin gerçeklik ile ilgilisi yoktur. TÜİK artık yurttaşlar nezdinde hiçbir itibarı olmayan bir kurum haline dönüşmüştür. İşin özeti artık yönetemiyorsunuz. Tüm bunlara dur demenin, Türk milletini sefaletin ve felaketin eşiğinden döndürmenin tek bir yolu var. O da erken seçim. İktidarın ve kurumların ülkeyi yönetmeye mecali kalmadığı ortada. Tek çare erken seçim' dedi.
