Değildir. Duyduğum en can sıkıcı pasifist ifadedir. İnsanların içerisinde bulundukları olumsuz koşulları açıklamak için kullandıkları bu ifade coğrafyadan kaynaklanmaz. Bu koşullarla bizler Norveç'e komşu olsaydık yine aynı şeyler yaşanırdı önce bunu kabul etmek gerekir. Ne demek istiyorum biraz daha derinlemesine inelim.
Kişinin içerisinde bulunduğu olumsuz koşulları kendisine bağlı olmayan sebeplere bağlaması aslında bir kaçıştır. Sorumluluk almaktan kaçınan bireyler değiştiremeyeceği şeyler üzerinden bu söylemi üretir. Coğrafya dediğimiz şey nedir? Ağrı Dağı yüzünden mi bu haldeyiz? Öyleyse mesele Türkiye'nin bulunduğu yer değildir. Bu söylemin halk arasında böylesine yaygınlaşması şu izlenimi yaratır: Bireylerin hiçbir suçu veya sorumluluğu yoktur, bu suç coğrafyanın kendisindedir. Ayrıca üstenci narsist bir ifadeyi de bünyesinde barındırır. Kişi, kendisini toplumdan soyutlayarak bambaşka bir yere koyar ve bu toplumun değişemeyeceği kanısını fildişi kulesinden üretir.
Zaten bizim toplumun aslında en başta çözmesi gereken şey belki de budur. Hepimizin kendisini tek ve anlaşılmayan, biricik örneklermiş gibi hissetmesi tam da bu narsist söylemler yüzünden gerçekleşmektedir. Üstelik hepimiz kendi içimizdeki "Orta Doğululuğu" çözmek yerine toplumun Orta Doğulu oluşuna, ülkenin konumuna yönelmekteyiz...
Şunu hatırlatmak isterim: Orta Doğu haritası bundan çok değil 10-20 yıl önce böyle değildi. Orta Doğu derken bizler sadece Arap olmayı anladığımız için muhtemelen yanlış fikirlere sahibiz. Orta Doğu; hukuk sisteminin modernleşip uygulanmasında çeşitli güçlükleri olan geç sanayileşmiş, seküler yapısı büyük bir soru işareti olan geneli tarımsal zihniyette olan toplumlardır. Bu sınırları bizler zihnimizde çizmekteyiz. Doğa dediğimiz şeyde Orta Doğu, Irak, Norveç gibi yerler yoktur, bunlar insanın hayal ürününün bir sonucudur. Yoksa Edirne'den bir iki köy uzağa gittiğinizde kültür değişmez ama siyasi harita değişir.
Velhasıl coğrafya kader değildir, bireyler ülkelerinin kaderinde büyük roller oynarlar ve kendimizi coğrafya ile ilişkilendirmek sadece sorunların üzerini örtüp kendimizi pasifleştirmek olacaktır.