Ticaret Bakanlığı, 8 Nisan 2025 itibarıyla Hatay, Adana ve Mersin gibi limon üretiminde öne çıkan şehirlerde yaşanan don olayları nedeniyle üretim kaybı ve iç piyasada arz-talep dengesinin korunması amacıyla ihracatı geçici olarak durdurma kararı aldı.
Söz konusu kararda don olayının şubata ayı sonunda meydana geldiğini belirten CHP’li Kara, “Biz, Hatay özelinde, mandalina üretiminde yüzde 35-40, portakal üretiminde yüzde 65-70 oranında kayıplar yaşandığını tahmin ediyoruz. Bu karar da ne çiftçinin ne de sektörün sorunlarına çare olacak nitelikte. Bu adım da kısa vadeli bir rahatlamadan öteye gidemeyecek; üreticiyi, ihracatçıyı ve uzun vadede tüketiciyi mağdur edecek. Mart 2023’te domates ihracatına getirilen yasak, gıda fiyatlarını düşürme iddiasıyla uygulanmış, ancak sektörden gelen yoğun tepkiler üzerine yalnızca 3 gün sonra kaldırılmıştı. O dönemde üreticiler banka kredilerini ödeyemez hale geleceği, ihracatçılar uluslararası pazarlarda güven kaybı yaşayacağı ve sonuçta fiyat istikrarının yine sağlanamayacağı uyarıları yapılmıştı. Limon için alınan bu karar da aynı hatalı yaklaşımın devamıdır” değerlendirmesi yaptı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, 2024 yılı boyunca, 36 milyar dolar tarımsal ürün ihracatı yapıldığını; bunun da 3,4 milyar dolarının yaş meyve ve sebzeden oluştuğuna vurgu yapan CHP’li Kara, “Hatay’ın yaş meyve ve sebze ihracatı ise 563 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Limon üretimi özelinde 1,5 milyon meyve veren ağaç ve 36 bin dekar üretim sahası bulunduğu, ağaç başına 82 kilogram ürün alındığı ve 2024 yılı için 128 bin ton üretim yapıldığı verilerine ulaşıyoruz. Toplam limon üretiminde görece küçük bir paya sahip olmamıza rağmen, binlerce aileye, on binlerce kişiye geçim kapısı olan, büyük, yaygın bir üretimden söz ediyoruz. Ancak şubat sonundaki don olayları nedeniyle rekolte kaybı yaşayan çiftçiler, şimdi de ellerindeki ürünü dış pazarda değerlendirme hakkından mahrum bırakılıyor. Limon, iç piyasada spekülatif fiyat artışlarına karşı ihracattan çok daha fazla stokçuluk ve aracılık faaliyetlerinden etkileniyor. Limon üreticilerine acilen tarımsal destek sağlanmalı; don zararlarının telafisi için sigorta ve kredi kolaylıkları devreye alınmalı. İhracat, çiftçinin ayakta kalması için bir regülatör görevi görüyor; bu nedenle yasak yerine piyasa dengesini koruyacak teşvikler ve lojistik destekler geliştirilmeli. Talebimiz net: “Limon ihracatı yasağı kaldırılmalı; zarar tespit komisyonları, çiftçilerimizin zararlarını tazmin etmek için hızlıca harekete geçmelidir. Çiftçilerimizin kooperatiflere ve Ziraat Bankasına olan borçları da ivedilikle ertelenmelidir” diye konuştu.
