Ekonomi

Bor da rekor ihracat olacak

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 2025 bütçe görüşmeleri TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda tamamlandı. Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar burada yaptığı konuşmada, Türkiye’nin dünya rezervlerinin yüzde 73’üne sahip olduğu bor madeninde 2024 yılında 2.5 milyon ton ürün satışı karşılığında yüzde 97’si ihracat olmak üzere 1.3 milyar dolar satış gerçekleştirilerek bir rekor kırılacağını söyledi.

Madencilikte 45 ilde 13 bin futbol sahası eşdeğerinde 9 bin hektar alanda rehabilitasyon çalışmaları kapsamında 21 milyon adet ağaç dikildiğini belirterek, “Madencilik sektörünün bugünkü fiyatlarla, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla içinde 65 milyar TL olan hacmini 20 yıl gibi bir sürede 4 katına çıkararak 2023 yılında 270 milyar TL’ye ulaştırdık. Aynı süre zarfında maden ihracatımızı da 7 kat artırarak 2023 yılında 5,7 milyar dolara çıkardık” dedi.

Hammadde de pandemi sonrası başlayan tedarik sorunları ve artan emtia fiyatlarının madenlerin mümkün olduğunca yerli kaynaklardan temin edilmesini bir kez daha ortaya koyduğunu dile getiren Bakan Bayraktar, “2023 yılında kömür ve altın dahil, ara ve uç ürünler hariç olmak üzere, toplam madencilik ithalatımız yaklaşık 40 milyar dolardır. Bu gerçeği göz önünde bulundurarak, maden üretimimizi güvenli ve sürdürülebilir şekilde artırmak için çalışıyoruz” değerlendirmesi yaptı. Bayraktar şöyle devam etti:

“Petrol ve doğal gaz sektörlerinde ithalat geçen yıl; ham petrol ve petrol ürünleri 49 milyon ton, LPG 4 milyon ton ve doğalgaz 50 milyar metreküp olarak gerçekleşmiş olup, 2023 yılındaki toplam enerji ithalatı faturamız yaklaşık 70 milyar dolardır. Sakarya Gaz Sahası’ndaki üretimin artırılması için bir adet yüzer üretim platformunu envanterimize kattık. Adeta deniz üstünde bir sanayi tesisi olan ve 2026 yılında üretime alacağımız bu platform ile birlikte günlük üretimimizi 20 milyon metreküpe çıkaracağız. Şırnak, Gabar’da çalışmalar sonucu geçen yıl günlük 23 bin varil üretimi, bugün itibarıyla iki buçuk katına çıkartarak günlük 57 bin varilin üzerine yükselttik.”

2028’de kullanılan gazın yüzde 20’sini depolayacağız

Dünyadaki 6’ıncı büyük şebeke olan, yaklaşık 20 bin kilometre uzunluğundaki doğal gaz iletim hattının yanında, şehirlerde dünyanın çevresini 5 kez dolaşacak uzunlukta, 208 bin kilometreyi bulan doğal gaz dağıtım hatlarının olduğunu belirten Bayraktar, “Mevcut durumda 5,8 milyar metreküp olan yer altı doğal gaz depolama kapasitemizi, 2028'de 12 milyar metreküpe yükselterek kullandığımız doğal gazın yüzde 20’den fazlasını depolayabileceğiz” dedi.

Somali’yle yapılan anlaşma sonucu Somali deniz alanlarında 3 blokta petrol ve doğal gaz arama faaliyetlerine başlandığını hatırlatan Bayraktar, “25 Ekim’de Mogadişu’ya ulaşan Oruç Reis gemimiz her biri 5 bin kilometrekare olan üç ruhsat sahasında 7 ay sürecek üç boyutlu sismik arama faaliyetlerine başlamıştır. Doğal gaz tedariki kapsamında, Cezayir’le olan LNG anlaşmamızı 2027 yılı sonuna kadar, Azerbaycan ile bu yıl sona erecek doğal gaz tedarik anlaşmamızı ise 2030 yılı sonuna kadar uzattık” ifadelerini kullandı.

Off-shor’da 5 bin MW RES kurulacak

Yenilenebilir enerjinin mevcut kurulu gücü içindeki oranını yüzde 60’a, yerli kaynaklardaki oranını ise yüzde 70’e çıkarıldığını kaydeden Bayraktar, “Hedefimiz 2025 yılında Avrupa’da ilk üçe, dünyada ise ilk dokuza girmektir. Bu yatırımların içinde bir ilk olarak toplam 5 bin MW gücünde deniz üstü rüzgâr santrallerinin kurulmasını sağlayacağız. Ayrıca, 2035 yılına kadar her yıl en az 2 bin MW’lık yerli aksam kullanım şartlı YEKA yarışması yapacağız. Bu kapsamda 1.200 MW’lık rüzgâr ve 800 MW’lık güneş YEKA’larının ilanlarını yayımladık ve 2025 yılının Ocak ve Şubat aylarında ihalelerini yapacağız. Bunlara ek olarak; baraj, göl ve göletlerin kullanılabilir rezervuar alanlarında da yüzer güneş enerji santrali kurmayı hedefliyoruz. Yenilenebilir enerjiden elektrik üretimine yönelik bu büyük yatırım hamlemizin toplam tutarı yaklaşık 80 milyar dolardır” diye konuştu.

Desteklemeler devam edecek

Covid salgını ile başlayan ve Rusya-Ukrayna savaşı ile devam eden küresel enerji ve emtia fiyatlarındaki olağanüstü artışlar, salgın öncesi döneme göre halen yüksek seyretmeye devam ettiğini kaydeden Bayraktar, “Bu yüksek maliyetlerden vatandaşlarımızın etkilenmemesi için sağladığımız destekleri önemli miktarda artırdık. Bu kapsamda, tüm vatandaşlarımızın elektrik ve doğal gaz faturalarında 2023 yılında 328 milyar TL, 2024 yılının on aylık döneminde ise 275 milyar TL devletimiz tarafından karşılanmıştır. Halihazırda meskenlerde kullanılan elektriğe düşük kademede yüzde 60, yüksek kademede yüzde 40; doğal gaza ise yüzde 63 destek uygulanmaktadır. Bunun yanı sıra, dar gelirli hanelere elektrik tüketim desteği verilmesine yönelik Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında, hanedeki kişi sayısına göre aylık 150 kWh’e kadar destekleme yapıyoruz. Bu kapsamda; 2024 yılı başından itibaren 4,1 milyon haneye 8,1 milyar TL elektrik tüketim desteği, 654 bin haneye ise 1,4 milyar TL doğal gaz tüketim desteği verilmiştir. Ayrıca, bu yıl içinde 1,6 milyon haneye toplam 1,4 milyon ton kömür dağıtımı planlanmış olup, kömür dağıtımı halen devam etmektedir” dedi.