Birleşik Kamu İş Görenleri Sendikaları Konfederasyonu’nun (Birleşik Kamu-İş) Ar-Ge birimi KAMU-AR, Ankara’daki marketlerden düzenli olarak derlediği fiyatları ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir sepeti dikkate alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Temmuz 2023 sonuçlarını açıkladı. Geçen ay tüm harcama gruplarında fiyatlar 2022 yılına göre arttı. Yaz mevsimine rağmen meyve ve sebze fiyatlarındaki artış dikkat çekti.
Ağustos 2022 ile Temmuz 2023 dönemini kapsayan son bir senelik dönemdeki ortalama gıda fiyatları, Ağustos 2021-Temmuz 2022 dönemindeki ortalama fiyatlara göre yüzde 120,1 oranında arttı. Gıda fiyatları 2023’ün ilk yedi aylık döneminde yüzde 50 oranında yükseldi. Maaş ve ücret düzeylerine seyyanen zam nedeniyle farklı oranlarda yansıyan temmuzdaki ücret ve maaş zamları, ücretli çalışan birçok kişi için yılın ilk yedi aylık dönemindeki gıda fiyat artışını yakalayamadı. Yılın ilk yedi aylık dönemindeki fiyat artışı yüzde 50’yi geçti. Geçen aya kadar baz etkisiyle önceki aylara göre düşme eğiliminde olan gıdadaki yıllık enflasyon tekrar yüzde 92,2’ye kadar yükseldi. Vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıdayla oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için haziranda, Mayıs 2023’e göre yüzde 1,6 oranında daha fazla para ödedi.
“TÜRKİYE, ENFLASYON SARMALINA EYLÜL 2021’DE SÜRÜKLENDİ”
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Başkanı Mehmet Yeşildağ KAMU-AR’ın “Halkın Enflasyonu Araştırması” Temmuz 2023 sonuçlarını yazılı bir açıklamayla değerlendirdi. Başkan Yeşildağ, “Seçimden sonra Türk lirasının değerinin ‘serbest düşüşe’ bırakılması ve vergi zamlarıyla Türkiye yeni bir yüksek enflasyon sürecine girerken, yaz ayı olmasına rağmen gıda fiyatlarında temmuzda yüzde 12,8 gibi oldukça yüksek oranda bir artış yaşandı… Yanlış ekonomik politikaların gıda fiyatlarında yol açtığı artış, ülkedeki açlık ve yoksulluk riskini giderek daha da büyütüyor. Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatları yüzde 402 oranında arttı” ifadelerini kullandı. Eylül 2021 tarihinde 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için bu yıl temmuz ayında 502 lira ödemek gerektiğini kaydeden Yeşildağ, Haziran 2023’te yüzde 80,5 olan gıda fiyatlarındaki yıllık artış oranının temmuzda yüzde 92,2 olarak ölçüldüğünü bildirdi. Yıllık enflasyonun hazirana kadar geçen yılın aynı aylarında gıda fiyatlarında yaşanan artışın bu yılın aynı ayındaki artıştan yüksek olması nedeniyle düşüş eğiliminde olduğunu belirtti. Bu ay, aylık artışın yüzde 12,8 ile Temmuz 2022’deki yüzde 5,9’luk artışın üzerine çıkması sebebiyle yıllık artışın yükselmeye başladığını söyledi. Yeşildağ, “Yıllık enflasyonun baz etkisiyle önceki aylara ve geçen yıla göre geriliyor olması fiyatların gerilediğini göstermiyor. Aksine fiyatlar artmaya devam ediyor. Zira Haziran’da 445 lira ödenen aynı miktar ve türde gıdalardan oluşan bir sepetin bedeli Temmuz’da 502 liraya yükselmiş gözüküyor” dedi.
KAMU-AR: ET VE BALIK FİYATLARI, YILBAŞINDAN BERİ YÜZDE 84 ARTTI
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları bu ay önceki aya göre ortalama yüzde 5 oranında arttı. Et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 7,7 oranında artış kaydedildi. Et ve balık fiyatları, yılbaşından beri yüzde 84 arttı. Temmuzda önceki aya göre süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları yüzde 1,2 arttı. Yağ fiyatları yüzde 9,7 yükseldi. Meyve fiyatları yüzde 33,3, sebze fiyatları ortalama yüzde 45,7 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları yüzde 4,2, salça, zeytin, bal, çay, tuz gibi işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış yüzde 7,5 oldu.
Bu yıl temmuzda Temmuz 2022 tarihine göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 51, et-balık fiyatlarında 109,3, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 51,5 oranında artış kaydedildi. Bir sene öncesine göre yağ fiyatları yüzde 39,3 yükseldi. Meyve fiyatları yüzde 97,6, sebze fiyatları ise yüzde 286,2 arttı. Bakliyat fiyatlarına son bir yılda yüzde 34, diğer gıda fiyatlarına da yüzde 62,8 oranında zam yapıldı.
KAMU-AR’ın araştırmasına göre tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki yükseliş, gıda fiyatlarındaki yıllık artışın gelecek aylarda da üç haneli oranlara doğru tırmanmayı sürdüreceğini gösteriyor.
