Ebru APALAK
Ankara’nın Başkent Oluşunun 100. yıl dönümünde Ankara Üniversitesi (AÜ) Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi (DTCF) Farabi Salonu’nda “100. Yılında Başkent Ankara” başlıklı panel düzenlendi. AÜ Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü’nün arşivindeki fotoğrafların yer aldığı bir sergi
açıldı. Etkinlikte belgesel gösterimi ve seğmen gösterisi de yapıldı.
Panelin açılış konuşmalarını Enstitü Müdürü Prof. Dr. Mesut Çapa, DTCF Dekanı Prof. Dr. Levent Kayapınar ile AÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar yaptı.
Prof. Çapa, Ankara’nın Millî Mücadele’deki öneminden söz etti. Temsil Heyeti’nin Mustafa Kemal’in başkanlığında Ankara’ya gelişinden itibaren Millî Mücadele’nin merkezi olduğunu dile getirdi. Millet Meclisi’nin kurulması ve kazanılan zaferler nedeniyle İtilâf Devletleri temsilcilerinin şehre geldiğini, böylece Ankara’nın “fiilî devlet merkezi görünümünde” olduğuna dikkat çekti.
“TÜRKİYE CUMHURİYETİ, 100 YILDIR KENDİ TOPRAKLARI ÜZERİNDE BARIŞ İÇİNDE KALMIŞTIR”
DTCF Dekanı Kayapınar, Ankara’nın Türklere başkentlik yapan diğer şehirlerden farklı olduğunu belirtti. Prof. Kayapınar, bunu şu ifadelerle açıkladı:
“Her şeyden önce Türkiye Cumhuriyeti, 100 yıldır kendi toprakları üzerinde büyük savaş görmemiş, barış içinde kalmıştır. İkincisi; Anadolu topraklarında nüfus tarihin hiçbir döneminde bu kadar yoğunlaşmamış, yaklaşık 85 milyona ulaşmamıştır. Diğer bir farklılık da eğitim seviyesinin yükselmesi ve yaygınlaşması, tarih boyunca Anadolu topraklarında eğitim seviyesi hiç bu kadar yüksek olmamıştır. Bütün bu nedenlerden dolayı başkent Ankara için asr-i sâni -yani ikinci yüzyıl- selefleri diğer başkentler gibi altın yüzyılı olacağına inanıyorum.”
AÜ REKTÖRÜ ÜNÜVAR: GAYRETİMİZİ AZALTMAYACAĞIZ
AÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar, AÜ’nün Cumhuriyet döneminde kânûnla kurulan ilk üniversite olduğunu söyleyerek, Üniversite’nin Ankara ile özdeşleştiğini söyledi. Ankara’nın tarihinden söz eden Prof. Ünüvar, AÜ’nün “Ankara’nın doğal ve kültürel mirasını ortaya çıkarma konusunda en fazla gayret gösteren üniversite” olduğunu ancak kentin keşfedilmeyi bekleyen yönleri olduğuna işaret etti. Ünüvar, buna dair “Başkentimizin daha fazla tanınması, bilinmesi anlamında gayretimizi asla azaltmayacağız” ifadelerini kullandı.
“ANKARA MANZARASI” İZLENDİ
Açılış konuşmalarının ardından “Ankara Manzarası” adlı belgesel gösterildi. On sekizinci yüzyılda Ankara’nın genel görünümünün resmedildiği tablodan yola çıkarak belgeseli çeken yönetmen Muhammed Murat Aslan, Atatürk’ün Ankara’yı tesadüfen başkent olarak seçmediğini söyledi. Ankara üzerine projeleri olduğunu söyleyen Aslan, başkentin “ciddi bir kültürü ve tarihi derinliği” olduğuna değindi.
Belgesel gösteriminden sonra Ankara seğmenleri gösteri yaptı. Gösterinin ardından başlayan panelin yürütücülüğünü Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Müdürü Prof. Çapa üstlendi.
ANKARA KULÜBÜ DERNEĞİ BAŞKANI ÖZASLAN: ANKARA’NIN MİLLÎ MERKEZ OLACAĞI ÇOK ÖNCEDEN BELLİ
Panelde ilk konuşmayı yapan Ankara Kulübü Derneği Başkanı Dr. Metin Özaslan, 1925 yılında kurulan Ankara Kulübü’nün Cumhuriyet’in ilk derneği olduğunu hatırlattı. Ankara’nın başkent olmadan önce 27 Aralık 1919 tarihinde “Kuvay-ı Millîyeciler’in merkezi, Millî Mücadele’nin karargâhı” durumuna geldiğini ifade etti. Özaslan, Mustafa Kemal’in Ankara’ya gelmeden önce Ankaralıların Millî Mücadele’ye katkıları olduğunu kaydederek, “Ankara’nın başkentliğinin müellifi Atatürk” dedi. Atatürk’ün aklında her zaman Ankara’nın olduğunu ifade eden Özaslan, “Buranın millî merkez olacağı çok önceden belli.” dedi.
PROF. DOĞANER: ANKARA, MİLLÎ MÜCADELENİN KALBİNİN ATTIĞI YER
Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yasemin Doğaner, Ankara’nın başkent oluş sürecinden bahsetti. Millî Mücadele döneminde Ankara’nın Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti’nin ilk kurulduğu yerlerden biri, İzmir’in işgalinden sonra ilk mitingin yapıldığı, Anadolu Ajansı’nın kurulduğu yer olduğunu anlattı.
Prof. Doğaner, “Millî Mücadele’nin kalbinin attığı yer” diyerek tanımladığı Ankara’nın başkent olmasından 16 gün sonra ilân edilen Cumhuriyet’le “yeni rejimin modern ve medeni başkenti” olduğunu kaydetti.
